Η αυξημένη χρήση οχημάτων εντός πόλεως και οι επιπτώσεις στην υγεία

 Γράφει η ιατρός Ζωή Νίτσα*

Η μανιώδης χρήση οχημάτων εντός πόλεων αποτελεί μείζον πρόβλημα για τον άνθρωπο, κυρίως για την υγεία και τη ζωή του. Υπάρχουν εναλλακτικά μέσα μεταφοράς που είναι φιλικά προς τον άνθρωπο και μπορούν να αντικαταστήσουν τα οχήματα, κυρίως τα μηχανοκίνητα.  

Παρακάτω παρατίθενται οι αρνητικές επιπτώσεις στον άνθρωπο από την χρήση οχημάτων εντός κατοικημένης περιοχής. 

1.    Τροχαία ατυχήματα. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2019  έλαβαν χώρα συνολικά 10.712 τροχαία ατυχήματα στην ελληνική επικράτεια, προκαλώντας 688 θανάτους, επιπλέον 652 βαριά τραυματίες και επιπλέον 12.350 ελαφρά τραυματίες. Τα θύματα αφορούσαν οδηγούς, επιβάτες και πεζούς. Από τους 688 νεκρούς, οι 370 έχασαν τη ζωή τους σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα εντός κατοικημένης περιοχής. 

2.                Ηχορύπανση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ηχορύπανση αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου για την σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου, καθώς και των ζώων. 

3.                Άγχος. Το οδικό δίκτυο εντός πόλεως συμπεριλαμβανομένων και των πεζοδρομίων είναι πολύ κακής ποιότητας. Η συνήθης εικόνα είναι ένας στενός δρόμος με πολύ περιορισμένα πεζοδρόμια στα οποία συνυπάρχουν κολώνες και τα χαμηλά μπαλκόνια παλιών πολυκατοικιών, όπως και πολλά παρκαρισμένα αυτοκίνητα που περιορίζουν ακόμη περισσότερο τον χώρο. Ένα τέτοιο δίκτυο δυσκολεύει τους οδηγούς, την μετακίνηση των πεζών καθώς και την μετακίνηση των ατόμων με αναπηρία. Η δυσχέρεια αυτή της απλής μετακίνησης εντός πόλεως προκαλεί καθημερινό στρες. 

4.                Εκπομπή καρκινογόνων ουσιών από τις εξατμίσεις των μηχανοκίνητων οχημάτων. Στον καπνό που εξέρχεται από τις εξατμίσεις των μηχανοκίνητων οχημάτων έχουν εντοπισθεί πολλές ουσίες, που σε συστηματική έκθεση προκαλούν διάφορους τύπους καρκίνου στον άνθρωπο. Οι ρύποι που εκπέμπονται  από τα οχήματα συμβάλλουν ουσιαστικά στην ατμοσφαιρική μόλυνση που επηρεάζει άμεσα την υγεία του ανθρώπου (φυσικά και των ζώων). Δεν υπάρχει καμία λογική εξίσωση ανάμεσα στα χρήματα που δίνονται στα τέλη κυκλοφορίας και στις αρνητικές επιπτώσεις των ρύπων στην υγεία του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τις εισφορές των τελών κυκλοφορίας προορίζονται (θεωρητικά) για την συντήρηση του οδικού δικτύου και για την επέκτασή του και δεν προορίζονται για την μείωση της ρύπανσης ούτε για την προστασία της υγείας των ατόμων που εκτίθενται καθημερινά στους ρύπους των οχημάτων. Η “λογική” αυτή έχει ως επίκεντρο την οικονομία και σε καμία περίπτωση τον άνθρωπο. 

5.                Προάγει τον καθιστικό τρόπο ζωής. Τα άτομα συνήθισαν καθημερινά να χρησιμοποιούν οχήματα ακόμη και για μικρές αποστάσεις, υιοθετώντας με αυτό τον τρόπο έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς εντός των πόλεων είναι αρχικά το περπάτημα και το ποδήλατο που συνδυάζουν την κίνηση του ανθρώπινου σώματος και προάγουν σημαντικά την υγεία του. Ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι ένας από τους τρεις σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επιλέγοντας εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς και όχι κάποιο όχημα, το άτομο προασπίζει την υγεία του (και την υγεία των άλλων).

Για να πραγματοποιηθεί αυτή η αλλαγή δεν αρκεί η ατομική επιθυμία, αλλά ουσιαστικές αλλαγές από την κοινωνία, όπως η δημιουργία ποδηλατοδρόμων που θα παρέχουν ασφάλεια στον ποδηλάτη, μακριά από την ηχορύπανση, τα τροχαία, τους ρύπους κλπ που προκαλούν τα οχήματα. Κρίνεται αναγκαίο, οι ποδηλατοδρόμοι να είναι συνεχόμενοι και παρόντες σε όλες τις περιοχές της κατοικημένης (τουλάχιστον) περιοχής  και όχι διακοπτόμενοι και σε  ελάχιστους δρόμους που μέχρι στιγμής μας έχει προσφέρει η κοινωνία και που συνήθως χρησιμεύουν ως θέσεις παρκινγκ για αυτοκίνητα με αλαρμ.

6.                Δυσχέρεια διέλευσης οχημάτων έκτακτης ανάγκης. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση που προκαλείται από την αλόγιστη καθημερινή χρήση των οχημάτων εντός πόλεως, εμποδίζει την διέλευση οχημάτων έκτακτης ανάγκης. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο χρόνος διέλευσης των ασθενοφόρων ΕΚΑΒ σε έκτακτα περιστατικά στην Αθήνα που μπορεί να φτάσει και τη μία ώρα. Ένα μεγάλο όμως μέρος των επειγόντων περιστατικών, χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης και η καθυστέρηση της τάξεως μισής με μίας ώρας της προσέλευσης του ασθενοφόρου αποβαίνει μοιραία για τον ασθενή. Ασφαλές κρίνεται λοιπόν, αντί να ευχόμαστε να μην είμαστε εμείς το έκτακτο περιστατικό, να καθιερωθούν σε όλο το οδικό δίκτυο λωρίδες έκτακτης ανάγκης, που να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τα οχήματα έκτακτης ανάγκης.  

Η μεταλλαγή του τρόπου μετακίνησης των ανθρώπων σε ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα μεταφοράς θα πρέπει να γίνει στόχος της κοινωνίας.  Με τη χρήση εναλλακτικών μέσων μεταφοράς, τα τροχαία ατυχήματα εντός πόλεως θα μειωθούν και η ζωή των ανθρώπων και των ζώων θα βελτιωθεί σημαντικά. Τέλος, είναι αναγκαίο να ενισχυθούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς που να εξυπηρετούν τις ομάδες ατόμων με αναπηρία.

 

*Ζωή Νίτσα, Ειδικευόμενη Ιατρός Γενικής Χειρουργικής στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»

Βασικές Σπουδές: Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης , Medicine in University of Antwerp 

Master of Clinical and Surgical Anatomy 

Master of Pelvic Surgery