Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου

  Γράφει η ιατρός Ζωή Νίτσα*

 

Ο καρκίνος του οισοφάγου αποτελεί μία πάθηση που προσβάλλει αρκετά συχνά τον άνθρωπο, με μεγαλύτερη συχνότητα τους άνδρες. Οι πιο συχνοί τύποι είναι το πλακώδες καρκίνωμα του οισοφάγου και το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου. Υπάρχουν και άλλοι τύποι καρκίνου που μπορεί να εμφανιστούν στον οισοφάγο, όπως είναι το μελάνωμα, το λέμφωμα και το σάρκωμα, που όμως συναντώνται αρκετά πιο σπάνια.

Η πρόληψη ενάντια στον καρκίνο του οισοφάγου δεν είναι πάντοτε εφικτή. Υπάρχουν παράγοντες και συνήθειες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι αναστρέψιμοι, μπορούν δηλαδή να αποφευχθούν, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του οισοφάγου.

Παρακάτω παρατίθενται ξεχωριστά οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου.

·       Κάπνισμα:  Η συστηματική χρήση προϊόντων καπνού, όπως τσιγάρο, ηλεκτρονικό τσιγάρο,  μαστίχες νικοτίνης, πούρο κλπ αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. Ο κίνδυνος αυξάνεται όσο η χρήση είναι πιο συχνή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.  Για παράδειγμα , ένας καπνιστής που καπνίζει συστηματικά, τουλάχιστον ένα πακέτο τσιγάρων την ημέρα, έχει διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου συγκριτικά με ένα άτομο που δεν καπνίζει καθόλου.

·       Αλκοόλ: Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. Όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση αλκοόλ, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος, ο οποίος αφορά κυρίως στον τύπο του πλακώδους καρκινώματος του οισοφάγου και λιγότερο του αδενοκαρκινώματος.

Ο συνδυασμός κατανάλωσης αλκοόλ και χρήσης καπνού αυξάνουν ακόμη περισσότερο το κίνδυνο ανάπτυξης πλακώδους καρκίνου του οισοφάγου.

·       Ηλικία και φύλο: Ο καρκίνος του οισοφάγου προσβάλλει συχνότερα (3 έως 4 φορές μεγαλύτερη συχνότητα) τους άνδρες απ’ ότι τις γυναίκες.  Όσον αφορά στην ηλικία, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος από την ηλικία των 55 και άνω.

·       Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ): Η ΓΟΠ συμβαίνει όταν τα υγρά του στομάχου (που είναι όξινα) παλινδρομούν στον οισοφάγο προκαλώντας αίσθημα καύσου στην περιοχή του θώρακα, μπορεί ακόμα να προκαλέσει άλγος στην περιοχή του θώρακα, μπορεί όμως να είναι και τελείως ασυμπτωματική. 

Άτομα που πάσχουν από ΓΟΠ έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όλα τα άτομα που πάσχουν από ΓΟΠ τελικώς θα αναπτύξουν.  Η ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει μια βλάβη στο επιθήλιο του οισοφάγου που ονομάζεται “οισοφάγος Barret”, το οποίο αποτελεί και αυτό έναν επιπλέον παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου.

·       Παχυσαρκία: Άτομα που έχουν αυξημένο σωματικό βάρος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου.  Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάσχουν από ΓΟΠ.

·       Διατροφή: Όσον αφορά στη διατροφή, έχει βρεθεί πως η κατανάλωση καυτών (>65^ο C ) ροφημάτων αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πλακώδους καρκίνου του οισοφάγου, εξαιτίας των εγκαυμάτων και της καταστροφής που προκαλεί στα κύτταρα του επιθηλίου του οισοφάγου.

Επίσης, η διατροφή φτωχή σε φρούτα και λαχανικά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου.

Η συστηματική κατανάλωση κρέατος σχετίζεται ισχυρά με την εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου, χωρίς ακόμη να έχει επιβεβαιωθεί.

·       Σωματική άσκηση: Η τακτική άθληση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου.

·       Λοίμωξη με ιό των θηλωμάτων (HPV): Συγκεκριμένοι τύποι HPV ιών μπορούν να προκαλέσουν στον άνθρωπο διάφορους τύπους καρκίνου, ένας εκ των οποίων είναι και το πλακώδες καρκίνωμα του οισοφάγου (σε σπάνιες περιπτώσεις), που αφορά το άνω τριτημόριό του.

·       Ατομικό ιστορικό: Άτομα που στο παρελθόν εμφάνισαν πλακώδες καρκίνωμα στο πνεύμονα, στην στοματική κοιλότητα ή στον λάρυγγα κλπ, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ένα δεύτερο πλακώδες καρκίνωμα στον οισοφάγο. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τους κοινούς παράγοντες κινδύνου που έχουν.

Επιπλέον παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου είναι η δηλητηρίαση με υδροξείδιο του νατρίου, το σύνδρομο Plummer-Vinson, η αχαλασία του οισοφάγου και η τύλωση.

 

Πηγές

Cancer.net

American Cancer Society

Memorial Sloan Kettering Cancer Center

Mayoclinic

*Ζωή Νίτσα, Ειδικευόμενη Ιατρός Γενικής Χειρουργικής στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»

Βασικές Σπουδές: Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης , Medicine in University of Antwerp 

Master of Clinical and Surgical Anatomy 

Master of Pelvic Surgery