Μυστικά και Ψέματα, Παιδιά και Ηγέτες!..

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος

     Ο πρώτος επιβεβαιωμένος θάνατος από την πανδημία covid-19 καταγράφηκε στην Wuhan της Κίνας στις 9 Ιανουαρίου 2020 και έκτοτε η Κίνα του 1,4 δισεκατομμυρίων κατοίκων αναφέρει λιγότερους από 5,000 θανάτους οι ΗΠΑ των 330 εκατομμυρίων κατέγραψαν 183,000 θύματα, η Βραζιλία των 213 εκατομμυρίων κατέγραψε 122,000 θύματα και συνολικά η ανθρωπότητα 850,000 θανάτους. https://coronavirus.jhu.edu/map.html

     Hδη, όμως, η Παγκόσμια Οικονομία υφίσταται ύφεση που ξεπερνά εκείνη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και θυμίζει περισσότερο την Παγκόσμια καταστροφική ύφεση της δεκαετίας του 1930. Διεθνώς «κουβεντιάζεται» ότι η πανδημία έχει τυλιχθεί με πολλά «μυστικά» και «ψέματα» και διαφαίνεται η σχετική ανικανότητα Ηγετών να πείσουν ότι λειτουργούν στη διαχείρισή της με σύστημα και στρατηγική και όχι με απλή «αντιγραφή» γενικών ρυθμίσεων που μέχρι στιγμής έχουν ως απόληξη την παγκόσμια δραματική αύξηση ανεργίας.

     Ακούγονται κάποιοι ψίθυροι ότι τα σχετικά «μυστικά» και «ψέματα» θα αρχίσουν να αποκαλύπτονται σταδιακά τον ερχόμενο Νοέμβριο μετά τις Αμερικανικές Προεδρικές εκλογές…  

     Η διαδικασία του «να κρατάμε μυστικά» ξεκινάει απ’ τα παιδικά μας χρόνια, όχι επειδή εμείς οι άνθρωποι γεννιόμαστε με την ανάγκη της κρυψίνοιας, αλλά εξαιτίας της προοδευτικής και σταδιακής αναγνώρισης του γεγονότος πως κάποιες πράξεις μας, εφόσον γνωστοποιηθούν σε τρίτους, μπορούν να επιφέρουν τιμωρία.

     Η πρώτη αιτία που τα παιδιά καταφεύγουν στα μυστικά είναι η ανάγκη τους να αποκρύψουν κάποιες συμπεριφορές, Μαθαίνουν, δηλαδή, να κρατούν μυστικά, όταν συνειδητοποιούν πως η ανακοίνωσή τους θα επιφέρει δυσαρέσκεια στον γονέα, στον δάσκαλο, στους φίλους. Το παιδί κρατάει, επίσης, μυστικά όταν, χωρίς να είναι προσωπική επιλογή του, έρχεται αντιμέτωπο με τη διαφωνία της παρέας, όταν έχουν εμπλακεί σε κάποια συμπεριφορά την οποία πρέπει να αποκρύψουν, διαφορετικά θα τιμωρηθούν όλοι.

     Υπάρχουν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες τα παιδιά συμφωνούν ότι δεν θα ανακοινώσουν ένα μυστικό και συνομολογούν στη φύλαξή του, ξέροντας πολύ καλά γιατί το έκαναν. 

     Εδώ, ωστόσο, προκύπτουν δύο πολύ ενδιαφέρουσες διαφοροποιήσεις αναφορικά με τη διαδικασία υιοθέτησης της συγκεκριμένης συμπεριφοράς απόκρυψης: 

     πρώτον, κάποιοι συμφωνούν στην τήρηση του μυστικού, επειδή απλώς έχουν την ανάγκη να μην απορριφθούν από την παρέα, έστω και αν αναγνωρίζουν ότι η απόκρυψη δεν είναι θέμα ηθικά θεμιτό, 

     δεύτερον, υπάρχουν παιδιά που ουσιαστικά δημιουργούν την ανάγκη του μυστικού, προκειμένου να μην ομολογήσουν δικές τους προσωπικές ευθύνες.

     Καθώς τα άτομα μεγαλώνουν και ενηλικιώνονται, η διατήρηση μυστικών αποκτά τελείως διαφορετική σημασία. Κάποιοι θα διατηρήσουν τα μυστικά τους μέσα στο πλαίσιο μιας τάσης για προστατευτισμό, ο οποίος περιέχει και τη γνωστή έννοια της «Omertà », δηλαδή του όρκου για τη φύλαξη του κοινού μυστικού, έτσι ώστε να επιβιώνει μια ομάδα ανθρώπων διατηρώντας τους δεσμούς.

     Σε θεσμικό επίπεδο, υπάρχουν οι περιπτώσεις όπου συχνά το άτομο θα κρατήσει ένα μυστικό, εφόσον βρίσκεται σε θέση εξουσίας και αναγνωρίζει πως η κοινοποίησή του μπορεί να δημιουργήσει πανικό, αναστάτωση, όπως και ανατροπή δεδομένων πλαισίων αναφοράς και λειτουργιών.

     Οι πραγματικά «μεγάλοι» Ηγέτες είναι εκείνοι που ξέρουν ότι κάποια πράγματα υποχρεωτικά θα τα κρατήσουν μυστικά, όποιο πολιτικό «κόστος» και αν εμπεριέχει αυτή η συγκεκριμένη ενέργεια. 

     Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου αυτοί οι Ηγέτες θα αποφασίσουν να αποκαλύψουν κάποιο μυστικό, και θα το κάνουν επειδή αισθάνονται την υποχρέωση να μην κρατήσουν κρυφό κάτι που ΔΕΝ εξυπηρετεί το κοινωνικό σύνολο. 

     Τέτοιες αποφάσεις στηρίζονται στο γεγονός ότι η διατήρηση αυτή των μυστικών δεν εξυπηρετεί τον λαό ο οποίος τους εξέλεξε και τους τοποθέτησε στην κορυφή του βάθρου της Εθνικής Εξουσίας, αλλά μάλλον συγκεκριμένα και ίσως ακόμη και άνομα συμφέροντα. 

     Κατά συνέπεια, με την ανακοίνωση, ουσιαστικά ΔΕΝ προδίδουν το μυστικό, αλλά δημοσιοποιούν αυτό με το οποίο κάποιοι άλλοι επιθυμούν να τους έχουν υπό τον έλεγχό τους, επιβάλλοντάς τους να κρατήσουν υποχρεωτικά κρυφό και προφανώς «χρήσιμο» για αυτούς μυστικό. 

     Η εποχή πανδημίας που διανύουμε συνηγορεί στη διαπίστωση ότι σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, είναι αντιληπτές από τα σκεπτόμενα και προβληματισμένα (όχι, όμως, προβληματικά) άτομα ότι πολλές πράξεις και πολλά γεγονότα ανάγονται στην κατηγορία του «εθνικού μυστικού» και θεωρούνται ως «άκρως απόρρητες πληροφορίες» που απαιτούν επίσημη προφύλαξη και προβλέπονται σοβαρές ποινές για την δημοσιοποίησή τους.

     Ηγέτες, παρατρεχάμενοί, πολιτικά στελέχη και ΜΜΕ, που συμφωνούν, συνηγορούν και βοηθούν στη «φύλαξη» τέτοιων «μυστικών», σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο και «αιτιολογούν» τις πράξεις τους, δηλώνοντας δημοσίως ότι έχουν ως στόχο να μη διαταραχθούν σε επίπεδο καταστροφικό οι λεπτές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ισορροπίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν πληθυσμιακά σύνολα, λαούς και έθνη σε απίστευτου μεγέθους ανεπιθύμητες περιπέτειες…

     Στις περισσότερες Δημοκρατίες της Δύσης το επιτρεπτό χρονικό διάστημα «απόκρυψης κάποιων γεγονότων Εθνικής σημασίας» ήταν τα 30 χρόνια αλλά σταδιακά αυτό το διάστημα μειώθηκε στα 25 χρόνια ακόμη και στα 20 χρόνια με αναθεωρήσεις των Σχετικών Νόμων.

     Κλείνω διευκρινίζοντας ότι είναι άλλο πράγμα το να κρατάμε μυστικά όταν κατέχουμε πολύ υψηλές θέσεις εξουσίας και όταν κάποια θέματα αφορούν κρίσιμα Εθνικά συμφέροντα και άλλο πράγμα το να λέμε ψέματα ακόμα και όταν αυτά συμβαίνει να είναι, όπως διεθνώς συνηθίζουμε να λέμε από-ενοχοποιώντας έτσι πολιτικά πρόσωπα, «λευκά ή κατά συνθήκη ψεύδη».

     Και ο νοών, νοείτω!..