ΠΟΤΕ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΩ ΤΟΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ;

 Γράφει η ιατρός Ζωή Νίτσα*

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή αλλιώς ο ορθοκολικός καρκίνος αποτελεί έναν από τους συχνότερους καρκίνους παγκοσμίως. Ο προληπτικός έλεγχος συμβάλει αποτελεσματικά στη μείωση εμφάνισης κακοήθειας. 

Για τα ασυμπτωματικά άτομα που δεν  ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου, ο έλεγχος του παχέος εντέρου θα πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 45 ετών. 

Για τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου συνιστάται επικοινωνία με ειδικό για εξατομικευμένη πρόληψη. 

Ο έλεγχος του παχέος εντέρου και του ορθού διενεργείται με τις ακόλουθες εξετάσεις:

·       Κολονοσκόπηση: αποτελεί το “gold standard” για τον έλεγχο του παχέος εντέρου και του ορθού, διότι μπορεί να εντοπίσει την ύπαρξη ακόμη και των μικρών πολυπόδων και να τους αφαιρέσει κατά την ίδια χρονική στιγμή. Υπάρχουν όμως και άλλες μέθοδοι προληπτικού ελέγχου του παχέος εντέρου όπως: 

• Εξέταση κοπράνων: 1) για την ανίχνευση αίματος στα κόπρανα. 2) για την ανίχνευση Μ2 Πυροσταφυλική Κινάση στα κόπρανα ή αλλιώς εξέταση Μ2-PK . 3) για την ανίχνευση μεταλλαγμένου γονιδιώματος  στα κόπρανα ή αλλιώς test DNA κοπράνων (sDNA test). 
• Αξονική κολονογραφία

Στις περιπτώσεις όπου κάποια από τις 2 ανωτέρω εξετάσεις βγει θετική είναι  απαραίτητο να ακολουθήσει εξέταση κολονοσκόπησης για αποσαφήνιση.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ξεκινά πρώτα ως πολύποδας και στη συνέχεια εξελίσσεται σε κακοήθεια. Ο χρόνος που χρειάζεται ένας πολύποδας του παχέος εντέρου για να αναπτυχθεί σε καρκίνο, είναι συνήθως χρόνια. Όταν αφαιρείται πλήρως ο πολύποδας (δηλαδή σε υγιή όρια) τότε πλέον δε δύναται να αναπτύξει καρκίνο. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι η σωστή πρόληψη μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά το άτομο να μείνει μακριά από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.  

Τι πρέπει να γνωρίζουμε όταν υποβληθούμε σε προληπτική κολονοσκόπηση: 

• Εάν βρεθεί αδενωματώδης πολύποδας (3 υποκατηγορίες: ο σωληνωτός, ο λαχνωτός και ο σωληνωλαχνωτός) είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί πλήρως διότι μπορεί να εξελιχθεί σε κακοήθεια. 
• Εάν βρεθούν φλεγμονώδεις πολύποδες σημαίνει ότι πάσχετε πιθανόν από κάποια φλεγμονώδη νόσο του παχέος εντέρου όπως ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn κλπ. Οι φλεγμονώδεις πολύποδες δεν προκαλούν καρκίνο, οι φλεγμονώδεις παθήσεις όμως του εντέρου αποτελούν αυξημένο παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη ορθοκολικού καρκίνου. Συνιστάται η επικοινωνία με ειδικό για εξατομικευμένο έλεγχο. 
•  Εάν βρεθεί υπερπλαστικός πολύποδας, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν αποτελεί προ-καρκινική βλάβη. Τα άτομα όμως που εμφανίζουν υπερπλαστικό/ούς πολύποδα/ες με μέγεθος  > 1εκ. πρέπει να ελέγχονται πιο συχνά με κολονοσκόπηση. Συστήνεται η επικοινωνία με ειδικό.   
• Οι άμισχοι οδοντωτοί πολύποδες και τα παραδοσιακά οδοντωτά αδενώματα αποτελούν αυξημένου κινδύνου προ-καρκινικές αλλοιώσεις. 

Ευρήματα κολονοσκόπησης που θέτουν το άτομο σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη ορθοκολικού καρκίνου είναι η ύπαρξη πολύποδα με μέγεθος >1εκ, η ύπαρξη τουλάχιστον 3 πολύποδων και η ύπαρξη δυσπλασίας σε πολύποδα, έπειτα από βιοψία δηλαδή ιστολογική εξέταση.  

Στις περιπτώσεις που άτομο, οποιασδήποτε ηλικίας, εμφανίσει ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματα που προκαλεί ο ορθοκολικός καρκίνος, προτείνεται η άμεση επικοινωνία με ειδικό για περαιτέρω έλεγχο για την πιθανή ύπαρξη κακοήθειας.

Τα συμπτώματα που προκαλεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού είναι:

•        Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, όπως εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας.

•        Αίσθημα ατελούς κένωσης, δηλαδή τεινεσμός.

•        Παρουσία κόκκινου αίματος στα κόπρανα.

•        Μαύρα κόπρανα, δηλαδή μέλαινες κενώσεις (οφείλεται σε αιμορραγία). 

•        Πόνος (άλγος) στην κοιλιά.

•        Εύκολη κόπωση και αδυναμία.

•        Ανεξήγητη απώλεια βάρους

•        Αναιμία, πτώση δηλαδή του αιματοκρίτη λόγω της πιθανής αιμορραγίας

Τα αναφερόμενα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες καταστάσεις, πέραν του ορθοκολικού καρκίνου. 

 

Πηγές: 

• American Cancer Society
• European Society for medical Oncology
• Mayo Clinic

 

*Ζωή Νίτσα, Ειδικευόμενη Ιατρός Γενικής Χειρουργικής στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»

Βασικές Σπουδές: Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης , Medicine in University of Antwerp 

Master of Clinical and Surgical Anatomy 

Master of Pelvic Surgery