«Να μάθετε το μάθημά σας…»

Άρθρο της Σίας Αναγνωστοπούλου στην Εφημερίδα Κυριακάτικη Χαραυγή.

Της Σίας Αναγνωστοπούλου*

«Να μάθετε το μάθημά σας… και μην προσπαθούμε να αλλάξουμε τη ρητορική με δημόσιες δηλώσεις. Είμαι πραγματικά απογοητευμένος, γιατί μερικοί από μας μετακινήθηκαν περισσότερο από την εντολή (mandate) για να βρούμε λύση και τώρα αποτύχαμε. Λυπάμαι». Με αυτά τα λόγια ο Γερμανός Υπουργός των Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έκλεισε επί της ουσίας τη συνεδρίαση του Eurogroup της 22ας Μαΐου που αφορούσε το ζήτημα του ελληνικού χρέους.

Για πολλοστή φορά ο κ. Σόιμπλε, και με τη συμπαράσταση του κ. Πολ Τόμσεν του ΔΝΤ σε δήθεν ρόλο Πόντιου Πιλάτου, έδειξε ποιος και πώς διαφεντεύει την Ευρώπη, το παρόν και το μέλλον των λαών της.

Παρά το γεγονός ότι η ιδεολογική και πολιτική στάση Σόιμπλε είναι γνωστή, ωστόσο αξίζει να σταθούμε σε κάποια σημεία των διατυπώσεών του και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την πολιτική στόχευσή τους.

Πριν όμως από αυτό, δεν είναι λιγότερο αξιομνημόνευτο το γεγονός ότι για πρώτη φορά «διέρρευσαν» πρακτικά του συγκεκριμένου Eurogroup. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι δεν τηρούνται πρακτικά.

Μάλιστα είχε θεωρηθεί μεγάλο ατόπημα, όταν ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης, ο πρώην Έλληνας Υπουργός των Οικονομικών, είχε στηλιτεύσει το γεγονός της μη τήρησης πρακτικών και της ομολογίας του να κρατήσει κάποιες σημειώσεις. Αυτή η –τωρινή- «διαρροή» ούτε τυχαία ούτε αθώα είναι.

Είναι μια ηθελημένη πράξη με πολιτικό περιεχόμενο. Κάποιοι από το Eurogroup, κάποιοι από αυτούς που έχουν την εξουσία, θέλησαν να την επιβεβαιώσουν δημοσίως και, κυρίως, να συνομιλήσουν μέσα από τα πρακτικά με ένα συγκεκριμένο ακροατήριο, διαβεβαιώνοντάς το ότι αυτά που έχουν συνομολογήσει θα τα τηρήσουν.

Είναι προφανές λοιπόν ότι η «διαρροή» απευθύνεται κατά το μάλλον ή ήττον στο γερμανικό ακροατήριο και, εν τη ευρεία έννοια, στο ευρωπαϊκό κοινό.

Το μήνυμα ξεκάθαρο: αυτός που διαφεντεύει την Ευρώπη είναι ο Σόιμπλε και το ΔΝΤ «παίζει καθυστερήσεις» που διευκολύνουν τον ίδιο στη συνομιλία του με το γερμανικό, κομματικό ακροατήριό του. Με άλλα λόγια, όλα στην υπηρεσία των γερμανικών εκλογών: και η Ελλάδα και το χρέος και όλη η Ευρωζώνη.

Ας επανέλθουμε όμως στις διατυπώσεις του. «Να μάθετε το μάθημά σας», είναι η πρώτη εκπληκτική διατύπωση του υπουργού, όχι της Ευρωζώνης, αλλά μιας και μόνης χώρας, διατύπωση με την οποία απευθύνεται στους ομολόγους του (στους ίσους με αυτόν) των άλλων χωρών. Με αυτά τα λόγια, ο Σόιμπλε κάνει σαφές στο γερμανικό, εκλογικό ακροατήριο (συγχρόνως και στο ευρωπαϊκό κοινό) ότι η Ευρωζώνη είναι γερμανική και θα παραμένει όσο ο ίδιος παραμένει πανίσχυρος στη Γερμανία.

Δηλαδή, αυτό που λέει στο γερμανικό ακροατήριο είναι ότι η κυριαρχία της Γερμανίας επί της Ευρωζώνης εξαρτάται απολύτως από τη δική του ισχυρή παρουσία στη γερμανική πολιτική σκηνή και ταυτοχρόνως σηκώνει το δάκτυλο στο ευρωπαϊκό κοινό: όποιος δεν τα κάνει σωστά χάνει, δεν είναι Ευρωπαίος.

Η δεύτερη διατύπωση που αξίζει ιδιαίτερης μνείας είναι η παρακάτω: «Μερικοί από μας μετακινήθηκαν περισσότερο από την εντολή (mandate)».

Ποια είναι η εντολή, ποιος την έδωσε, ποιοι μετακινήθηκαν και, κυρίως, ποιος κρατάει τον κανόνα τήρησης της εντολής;

Ο όρος mandate είναι από μόνος του ιστορικά επιβαρυμένος και μάλιστα πολύ και τραγικά επιβαρυμένος. Είναι αυτός που χρησιμοποιούσε μια Μεγάλη Δύναμη (ή οι Μεγάλες Δυνάμεις) στα τέλη του 19ου-αρχές 20ού αιώνα, όταν ήθελε να επιβάλλει την κυριαρχία της σε λαούς. Παραπέμπει εν ολίγοις σε επιβολή και εξάρτηση.

Ο Σόιμπλε με αυτές τις διατυπώσεις (και άλλες πολλές) γίνεται ο κήρυκας ενός ακραίου νεοφιλελεύθερου (γερμανικού) εθνικισμού, με ρίζες σε ένα σκοτεινό, αντιδημοκρατικό παρελθόν της λογικής των Μεγάλων Δυνάμεων και με επικαιροποιήσεις στο σήμερα της λογικής ενός εθνικιστικού, οικονομίστικου συντηρητισμού που υπονομεύει τη Δημοκρατία και την ίδια την ΕΕ.

Την Ευρώπη δεν την απειλεί η προσπάθεια μιας αριστερής κυβέρνησης να κερδίσει χώρο και χρόνο, εκμεταλλευόμενη τα όποια ρήγματα δημιουργούνται από τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις του Σόιμπλε και του ΔΝΤ, με ορίζοντα να ξεφύγει η χώρα (η Ελλάδα) από την επιτροπεία. Να χειραφετηθεί η ίδια και μαζί με αυτήν η κοινωνία.

Η Ευρώπη απειλείται από αυτόν το νέο –αλλά παλαιό στις ιδεολογικές αναφορές του- εθνικισμό, που προωθείται από τη Γερμανία και αναπαράγεται σε τοπικό επίπεδο από τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις.

Είναι ίσως για πρώτη φορά στην Ιστορία τόσο προφανές ότι οι μη ισχυρές χώρες της Ευρώπης για να επιβιώσουν δεν μπορούν να έχουν δεξιές, νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις.

*Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, ιστορικός