ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΤΟΥ ΝΩΕ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Του Χρυσοβαλάντη Παντελίδη, Εκκλησιαστικού ομιλητή

Για μεγάλη μερίδα των χριστιανικών δογμάτων γενάρχης των έγχρωμων θεωρείται ο Χαμ (υιός του Νώε) και οι υιοί αυτού Χους,  Μερσαΐν, Φουδ καὶ Χαναάν. 

Στις Η.Π.Α. του 18ου - 19ου αιώνα με πρόσχημα μια αυθαίρετη ερμηνεία της Αγίας Γραφής οι λευκοί χριστιανοί δικαιολόγησαν την καταπίεση των έγχρωμων ως αποτέλεσμα δίκαιης τιμωρίας του ασεβή Χαμ και των απογόνων του. Πιο συγκεκριμένα, μετά τον κατακλυσμό ο Νώε έγινε γεωργός. Κάποια στιγμή καλλιεργώντας έναν αμπελώνα, μέθυσε πίνοντας σταφύλια και τελικά ξεγυμνώθηκε. Ο υιός του ο Χαμ γέλαγε με την γύμνια του πατέρα του, ενώ οι δύο αδελφοί του Σημ και Ιάφεθ συμπεριφέρθηκαν με σεβασμό και έτρεξαν να τον ντύσουν. Όταν συνήλθε ο Νώε κατάλαβε τι είχε συμβεί και τότε ευλόγησε τους δύο υιούς του Σημ και Ιάφεθ, ενώ καταράστηκε τους απογόνους του Χαμ να είναι δούλοι των αδελφών τους (Γένεση 9,20 - 27). 

Η παραπάνω αλλοιωμένη ερμηνεία ήταν το θεμέλιο για να “νομιμοποιηθούν” τα εγκλήματα κατά των έγχρωμων στις Η.Π.Α την εποχή εκείνη. Δυστυχώς, η άποψη ότι τα βάσανα των έγχρωμων είναι αποτέλεσμα της κατάρας του Νώε στον Χαμ και τους απογόνους του, υιοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια από μερίδα πιστών εντός και της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι :

- Η Παλαιά Διαθήκη αποκαλύπτει προς ωφέλεια “ωμά” τα πάντα, χωρίς ποτέ να έχει “κουκουλώσει” τα σφάλματα ή τις αμαρτίες ακόμα και των δικαίων.

- Το όνομα Χαμ είναι άγνωστης ετυμολογίας. Το ότι προτάθηκε από μελετητές της Βίβλου από τον 17ο αιώνα και μετά να ταυτίζεται με το μαύρος, ήταν δόλια μεθόδευση των λευκών. 

- Το γεγονός ότι ο Νώε καταράστηκε για πολλούς ερμηνευτές όλους τους απογόνους του Χαμ είναι άτοπο. Κατά το πρωτότυπο κείμενο ο Νώε είπε                        “ἐπικατάρατος Χαναάν· παῖς οἰκέτης ἔσται τοῖς ἀδελφοῖς αὐτοῦ”. Το λυπηρό είναι ότι σε πολλές Ορθόδοξες μεταφράσεις από το πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται ως αποδέκτες της κατάρας ο Χαμ και όλοι οι απόγονοί του, πράγμα που αντικρούεται ξεκάθαρα παρακάτω. 

- Βιβλικά από τον Χαμ κατάγονται μερικές φυλές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής. Οι τρεις (υιοί Μερσαΐν, Φουδ καὶ Χαναάν) από τους τέσσερις απογόνους του Χαμ σχετίζονται απειροελάχιστα με τις έγχρωμες φυλές, αλλά σημαντικά με τις σημιτικές. Μόνο οι Αιθίοπες κατάγονται από τον Χους (υιό του Χαμ), αλλά δεν έχουν καμία σχέση με την κατάρα του Νώε, αφού η περίπτωση του Νεβρώθ καταρρίπτει απόλυτα τον ισχυρισμό.

- Ο Νώε καταράστηκε μόνο τον Χαναάν, ο οποίος σχετίστηκε άμεσα με τη Γη της Επαγγελίας και όχι όλα τα παιδιά του Χαμ, αφού λέχθηκε “εὐλογητὸς Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ Σήμ, καὶ ἔσται Χαναὰν παῖς οἰκέτης αὐτοῦ. πλατύναι ὁ Θεὸς τῷ Ἰάφεθ, καὶ κατοικησάτω ἐν τοῖς οἴκοις τοῦ Σὴμ καὶ γενηθήτω Χαναὰν παῖς αὐτοῦ” (Γένεση 9,26-27).  Οι έγχρωμοι δεν έχουν καμία σχέση με αυτή την κατάρα, αφού οι Χαναναίοι ως απόγονοι του Χαναάν ήταν μεσογειακού τύπου φυλή. Μάλιστα, σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "American Journal of Human Genetics" προκύπτει ότι οι σύγχρονοι Λιβανέζοι είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία απόγονοι των Χαναναίων. 

- Ο Νώε καταράστηκε μόνο τον Χαναάν, αφού ο ιδρυτής της Βαβυλώνας και πρώτος ισχυρός άνθρωπος στην ιστορία του πλανήτη Νεβρώθ (Γένεση 10,8 - 10) ήταν ο υιός του Χους και εγγονός του Χαμ. Υπενθυμίζω ότι δούλοι στην Βαβυλώνα ήταν οι Εβραίοι (απόγονοι του Σημ) για σαράντα οκτώ χρόνια (586 - 538 π.Χ).

- Ο Νώε καταράστηκε μόνο τον Χαναάν, αφού ο Μερσαΐν ή Μίσραϊμ (υιός του Χαμ) θεωρείται ο γενάρχης των Αιγυπτίων, οι οποίοι ως γνωστόν για πολλούς αιώνες ήταν η κυρίαρχη δύναμη του γνωστού τότε κόσμου και εν συνεχεία έδωσαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία πλήθος Αγίων. Ενώ, είναι γνωστό σε όλους ότι δούλοι στην Αίγυπτο ήταν οι Εβραίοι (ευλογημένοι απόγονοι του Σημ) για διακόσια δέκα χρόνια.

- Η συσχέτιση της βιβλικής κατάρας με την απάνθρωπη εκμετάλλευση των έγχρωμων, μετά από πέντε και πλέον χιλιετίες από τους λευκούς είναι πέρα για πέρα γελοία.

- Στην ανθρώπινη ιστορία κατά κανόνα οι λευκοί είχαν δούλους λευκούς. 

- Η ευχή και η κατάρα του δικαίου Νώε “ευδοκίμησε” προσωρινώς - μερικώς σε στενά χρονικά και γεωγραφικά όρια (σημερινό Λίβανο, Ισραήλ και Νοτιοδυτική Συρία). Επίσης, ως συνέπεια αυτού μπορεί να μην τιμώνται ο Χαμ και οι υιοί του την Κυριακή των Προπατόρων, αλλά τιμώνται και θα τιμώνται αιωνίως αμέτρητοι άγιοι απόγονοί τους με αφετηρία την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξεις 2,1 - 42).

 Συμπερασματικά, καταλήγουμε ότι ο θεσμός της δουλείας δεν έχει χρώμα, θρησκεία, έθνος, φυλή, φύλο, γλώσσα κ.λ.π. Στον παρόντα κόσμο ο ισχυρός επιβάλλει και επιβάλλεται μέχρι η δύναμή του να καταργηθεί από Τον Κύριο μας Ιησού Χριστό. Επίσης, δεν είναι έντιμο να αποκρύψουμε ότι η θρησκεία πολλές φορές έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο νομιμοποίησης της καταπίεσης, όπως και οι πολιτικές ιδεολογίες, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με Τον Πανάγαθο Τριαδικό Θεό. Για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό “δεν υπάρχει Ιουδαίος ούτε Έλληνας, δεν υπάρχει δούλος ούτε ελεύθερος, δεν υπάρχει αρσενικό και θηλυκό, γιατί όλοι εσείς είστε ένας (το ίδιο) για τον Ιησού Χριστό” (Γαλ. 3,28). Άλλωστε, στην Ορθόδοξη Εκκλησία τιμώνται ανεξαιρέτως όλοι οι ενάρετοι, οπότε το ίδιο ισχύει και για τους ευλογημένους  απόγονους του Χαμ (Αιγύπτιοι, Αιθίοπες, Σύριοι, Πέρσες κ.α.). Η αγιότητα δεν έχει ημερομηνία λήξεως και η θύρα είναι για όλους ανοιχτή.   

Η Χάρις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να είναι με όλους τους πιστούς.

Χρυσοβαλάντης Παντελίδης

Εκκλησιαστικός ομιλητής