Ομιλία Κώστα Μπούμπα Ειδικού Αγορητή της Ελληνικής Λύσης για τα δικαιώματα των τυφλών (Video)

Ομιλία του Βουλευτή Σερρών, ειδικού αγορητή  της Ελληνικής Λύσης Κώστα Μπούμπα στην ολομέλεια της Βουλής κατά την ψήφιση του Ν/Σ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με θέμα: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1564 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων και για την τροποποίηση της Οδηγίας 2001/29/ΕΚ για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας.» (24/02/2020). 

Ομιλία Κώστα Μπούμπα Ειδικού Αγορητή της Ελληνικής Λύσης για τα δικαιώματα των τυφλών 24.02.2020 https://youtu.be/hPOtkcaI9dY

ΟΜΙΛΙΑ ΚΩΝΣΝΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΠΟΥΜΠΑ ΩΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΓΟΡΗΤΗ (Μόνη συζήτηση και ψήφιση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού: 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πάμε σε αυτές τις ομάδες των συμπολιτών που έχουν ένα ελάττωμα που εμείς το βαφτίζουμε χάρισμα για να μην έχουμε ερινύες για το πώς τους αντιμετωπίζουμε όλα αυτά τα χρόνια. Φανταστείτε ότι η Ελλάδα έχει βγάλει νόμο για τους ανάπηρους το 1951. Και πρέπει να έρθει Οδηγία της Κομισιόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να τους ανοίξουμε ένα φως στη γνώση όσο μπορούμε με τη μορφή του Λουδοβίκου Μπράιγ, που το οραματίστηκε από το 17^ο αιώνα, για να τους βοηθήσει με αυτή την ανάγλυφη γραφή;

Ακούστε τώρα το οξύμωρο, το κωμικοτραγικό. Πάμε να βοηθήσουμε τους τυφλούς συνανθρώπους μας, και ευτυχώς «δεν μας βλέπουν», χωρίς να ξέρουμε πόσοι τυφλοί υπάρχουν στην Ελλάδα! Άλλοι μιλούν για πενήντα χιλιάδες άλλοι μιλούν για πενήντα πέντε χιλιάδες. Δεν το γνωρίζουμε. Δηλαδή δεν ξέρουμε πόσα βιβλία πρέπει να βγουν με τη συγκεκριμένη μορφή Μπράιγ για να τους ανοίξουμε το φως της γνώσης. Το αντιλαμβάνεστε;

Λένε τα στατιστικά στοιχεία ότι τα επόμενα χρόνια στον πλανήτη οι τυφλοί θα τριπλασιαστούν. Το 1991 ήταν 31 εκατομμύρια. Τώρα είναι 36 εκατομμύρια και το 2050 θα φτάσουν 115 εκατομμύρια. Είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν γεννήθηκαν τυφλοί μόνο, γιατί υπάρχουν πολλά στάδια τύφλωσης. Άλλοι βλέπουν σχήματα, άλλοι χρώματα, άλλοι οπτασίες, αλλά το να λέμε ότι βλέπουν σκοτάδι απόλυτο είναι λάθος. Έχω πολλούς φίλους τυφλούς, έχω κάνει εκπομπές με τυφλούς. Πριν έρθω εδώ μου είπε «εμείς βλέπουμε το απόλυτο τίποτα. Ο κόσμος ξεκινάει και τελειώνει στον εγκέφαλό μας». Το συζητάμε; 

Το 5% των τυφλών σήμερα στην Ελλάδα εργάζονται. Στα τηλεφωνικά κέντρα οι νομικοί σύμβουλοι οι τυφλοί δεν έχουν προσληφθεί. Έχει να γίνει πρόσληψη στον δημόσιο τομέα σε τυφλό από το 2010 και το συζητάμε;

Θέλω να πάω λίγο στα άρθρα, για να ξαναγυρίσω στο στίγμα του τυφλού γιατί περί στίγματος πρόκειται, το λένε οι ίδιοι οι τυφλοί. Και θα σας παραπέμψω σε δύο καταπληκτικά άρθρα για να σταχυολογήσουμε και να κωδικοποιήσουμε τα προβλήματα των τυφλών. 

Θυμάστε την υπόθεση Λάρα; Πέθανε αυτός ο σκύλος-οδηγός, αλλά και ο οδηγός του λεωφορείου το κατέβασε από το λεωφορείο γιατί είναι η νοοτροπία μας. 

Αντιλαμβάνεστε γιατί πρόβλημα μιλάμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όταν σήμερα καθηγητής πανεπιστημίου απαγορεύει να ηχογραφήσει παράδοση ο τυφλός στο πανεπιστήμιο και του λέει «πήγαινε σε κάποιον άλλο που βλέπει»; Έτσι θα είμαστε κοντά τους; Έτσι θα χαίρουν ισονομίας και ισοπολιτείας; Ευτυχώς δεν μας βλέπουν και βλέπουν έναν κόσμο δικό τους για να αποκωδικοποιήσουν.

Πάμε λίγο σας παρακαλώ στα άρθρα που κρατάμε ως Ελληνική Λύση τις επιφυλάξεις μας απέναντι στους συνανθρώπους μας που έχουν πρόβλημα.

Στο άρθρο 1 θα συμπεριλαμβάνονται τελικά οι κωφάλαλοι ή όχι; Εγώ δεν το έχω καταλάβει. 

Στο άρθρο 2 αντικατάσταση του τίτλου και του άρθρου 28α του ν.2121/1993. Τι εννοείτε με τη φράση «ατόμων με άλλες αναπηρίες»; Τι είδους αναπηρίες θα είναι αυτές δεν ξέρουμε. Συμπεριλαμβάνονται τελικά και οι κωφάλαλοι; Το άρθρο 28α του ν.2121 «Αναπαραγωγή προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων προσώπων για χρήσεις που συνδέονται άμεσα με την αναπηρία και δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα στο βαθμό που απαιτείται λόγω της συγκεκριμένης αναπηρίας. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού μπορούν να καθοριστούν οι όροι εφαρμογής». Εδώ συμπεριλαμβάνονται οι κωφάλαλοι, ενώ στο άρθρο 1 όχι;

Στο άρθρο 3 ο κωφάλαλος πώς θα ακούει τα ακουστικά βιβλία, αν συμπεριλαμβάνονται τελικά στο εν λόγω σχέδιο νόμου; Δεν μπορώ να το καταλάβω. 

Η παράγραφος 1 του 28α του ν.2121 λέει : «Ως αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο νοείται κάθε αντίγραφο έργου που παρέχει στον επωφελούμενο πρόσβαση στο έργο με εναλλακτικό τρόπο ή σε εναλλακτική μορφή, επιτρέποντας μεταξύ άλλων στο εν λόγω άτομο να έχει το ίδιο αποτελεσματική και άνετη πρόσβαση». Δημιουργούνται, λοιπόν, μεγάλοι κίνδυνοι για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων αφού αυξάνει τους κινδύνους δημιουργίας και διακίνησης παράνομων αντιγράφων, copy right και παράνομα.

«Αρμόδιος φορέας νοείται κάθε οργανισμός, σωματείο, ένωση ή άλλος φορέας που έχει εξουσιοδοτηθεί ή αναγνωρίζεται να παρέχει σε επωφελούμενους επιμόρφωση, εκπαίδευση, προσαρμοσμένη ανάγνωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σε μη κερδοσκοπική βάση. Ως αρμόδιος φορέας θεωρείται και ο δημόσιος ή ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παρέχει τις ίδιες υπηρεσίες». Ποιος είναι αυτός ο άλλος φορέας; Είναι ξένος φορέας; Προερχόμενος από τον ελλαδικό χώρο;

Οι αρμόδιοι φορείς δεν πρέπει να έχουν υποχρέωση λογοδοσίας έναντι των δικαιούχων συγγραφέων και εκδοτών για τα έργα αντίγραφα που αναπαράγονται; Είναι ένα ερώτημα.

Στο άρθρο 4 «Επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού», λέει, «του έργου και χωρίς αμοιβή να διενεργείται κάθε πράξη που είναι αναγκαία ή πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του να μπορεί να αναπαράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου». Και ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα τελικά που θα λαμβάνονται για να αποτρέψουν την παράνομη αναπαραγωγή, διανομή και διάθεση των έργων αυτών; Θα υπάρχει κάποιος κωδικός; Θα το γνωρίζει μόνο ο επωφελούμενος ή το πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του; Το πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του επωφελούμενου προσώπου θα έχει κάποια εξουσιοδότηση ή κάποιο πληρεξούσιο; Πώς θα ενεργεί αυτός; Με ποια έννοια οριοθετείται η νόμιμη πρόσβαση του αρμόδιου φορέα; 

Με τις ατέλειες της διάταξης αυτής το κράτος κατ’ αποτέλεσμα αφήνει απροστάτευτους και τους εκδότες και τους συγγραφείς και δημιουργεί ένα περιβάλλον που προωθείται η πειρατεία. 

Σύμφωνα με την παράγραφο 3 «δεν επιτρέπεται συμφωνία αντίθετη προς τις παραπάνω θεμελιώδεις ρυθμίσεις της παραγράφου 2». Για ποιον λόγο; Εισάγετε αναγκαστικό δίκαιο παραβιάζοντας έτσι θεμελιώδη δικαιώματα του συνταγματικού δικαίου.

Στο άρθρο 5 ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα που θα λαμβάνονται για να αποτρέψουν την παράνομη αναπαραγωγή, διανομή και διάθεση των έργων αυτών, όταν ο αρμόδιος φορέας είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Δεν το διευκρινίζουμε. Ποιοι θα είναι οι αρμόδιοι φορείς; Ποια η έννοια του προσβάσιμου μορφότυπου; 

Γιατί είναι η παράγραφος 5 του παλιού νόμου που λέει ότι επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή σε αρμόδιο φορέα να εκτελεί τις πράξεις της περίπτωσης β για λογαριασμό επωφελουμένου ή άλλου αρμοδίου. Άρα, λοιπόν, ποιοι είναι οι αρμόδιου φορείς; Και τι γίνεται με έναν αρμόδιο φορέα ο οποίος δεν είναι στην Ελλάδα;

Άρθρο 6, «Σε περίπτωση που ο αρμόδιος φορέας που είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα εκτελεί τις πράξεις» προβλέπονται στις παραγράφους, λέτε, 2 και 5 «θεσπίζει και τηρεί τις δικές του πρακτικές για να εξασφαλίζει, διανέμει, παρουσιάζει, καθιστά διαθέσιμα αντίγραφα έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο». Ποιοι είναι οι άλλοι αρμόδιοι φορείς και ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα; Μιλάει μέσα για εξωδιαδικτυακούς διαύλους. Ποιοι είναι οι εξωδιαδικτυακοί δίαυλοι; Αυτό δεν το διευκρινίζει. Και συνεχίζει: «κατόπιν σχετικού αιτήματος που παρέχεται σε προσβάσιμη μορφή σε επωφελούμενο αρμόδιο φορέα ή δικαιούχο. 

Οι εκδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους αρμόδιους φορείς σε ψηφιακή μορφή τα αρχεία των έργων, υπό την προϋπόθεση ότι τα τηρούν σε ψηφιακή μορφή. Μέχρι εδώ καλά. 

Σύμφωνα με το άρθρο 946 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση αυτή, στην Εθνική Βιβλιοθήκη τηρείται κατάλογος αντιγράφων έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο, με το είδος των μορφοτύπους στους οποίους έχουν αναπαραχθεί τα έργα. 

Ενώ το σχέδιο προβλέπει ορισμένες υποχρεώσεις για τους επωφελούμενους φορείς, δεν προβλέπει τη δυνατότητα των δικαιούχων συγγραφέων και εκδοτών να ζητούν και να λαμβάνουν σχετικές πληροφορίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναφορικά με τον αριθμό, αλλά και τους τίτλους των βιβλίων που διατίθεται σε εντυποανάπηρους σε μορφή αναγνώσιμη από αυτούς. Συνεπώς, δημιουργείται μεγάλος κίνδυνος αυθαιρεσιών από πλευράς των φορέων σε βάρος των εκδοτών και των συγγραφέων.

 Επιπλέον, το σχέδιο νόμου προβλέπει την υποχρέωση των εκδοτών να παρέχουν αντίγραφο των βιβλίων τους σε ψηφιακή μορφή, χωρίς να προβλέπει ότι για να πραγματοποιηθεί αυτή η παροχή θα πρέπει εντός των αρμοδίων φορέων να υφίσταται σχετικό αίτημα από επωφελούμενους εντυποανάπηρους, διαφορετικά δεν υφίσταται καμία διασφάλιση ή εγγύηση ότι αυτά θα διατεθούν πράγματι σε εντυποανάπηρους και δημιουργούνται κίνδυνοι αυθαίρετης αναπαραγωγής και παράνομης διάθεσης. 

Στο άρθρο 7 οι όροι και οι λεπτομέρειες σχετικά με την αποζημίωση των δικαιούχων να ορισθούν υποχρεωτικά, κυρία Υπουργέ, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού. Δεν μπορεί να είναι γενικό και αόριστο αυτό. Ποιος είναι ο αρμόδιος φορέας που θα εκτελεί τις πράξεις που προβλέπονται στην παράγραφο 5; 

Άρθρο 5 παράγραφος 3, Οδηγία που τροποποιήθηκε με το άρθρο 8 του 2017. Το σχέδιο νόμου επεκτείνει την ισχύ της εξαίρεσης και σε κωφούς, κάτι που αφενός δεν προβλέπεται στην Οδηγία, αλλά κυρίως δεν έχει νόημα αφού οι κωφοί δεν έχουν πρόβλημα όρασης. 

Αυτά είναι επί των άρθρων. Πάμε στην ουσία. 

Φιλόλογος τυφλή καθηγήτρια της Βοστώνης, η κυρία Γεωργακάκου. Υπάρχει το στίγμα των τυφλών. Φανταστείτε πόσο τραγελαφικοί είμαστε όταν σήμερα που θέλουμε την ψήφο ενός τυφλού συμπολίτη μας δεν του δίνουμε τη δυνατότητα να μπορεί να ψηφίσει μόνος του! Θα πάει παρουσία δικαστικού αντιπροσώπου, ούτε καν συγγενικού του προσώπου. 

Μάλιστα, θυμάμαι ότι είχε γίνει ντόρος όταν σε δημοτικές εκλογές ένας τυφλός είχε ψηφίσει έναν μικρό δημοτικό συνδυασμό και η ψήφος του δεν βρέθηκε ποτέ. Από εκεί να ξεκινήσει κάποιος. 

Δεν είναι υποχρεωτικό το μάθημα κινητικότητας και προσανατολισμού για το λευκό μπαστούνι και συζητάμε; 

Ξέρετε ότι δεν οι τυφλοί δεν έχουν ταυτότητα, δεν υπάρχει μητρώο τυφλών -αυτό που έλεγα προηγουμένως-  πάρα μόνο για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, για να ξέρει πώς θα λειτουργήσει ένας διασώστης του ΕΚΑΒ, ένας πυροσβέστης πώς θα γλιτώσει αυτόν τον άνθρωπο που δεν έχει όραση; Αντιλαμβάνεστε;

Σήμερα πολλοί συνάνθρωποί μας και συμπατριώτες μας έχουν τυφλωθεί και από αμέλεια γιατρών. Το 1984 είχαν συμβεί πολλαπλά ατυχήματα από μεγάλη δόση οξυγόνου στα νεογέννητα, μεταξύ αυτών και η Γιάννα Γκέρτσου, που έχει σταχυολογήσει σε εννέα σημεία τα προβλήματα των τυφλών. 

Είναι δυνατόν σήμερα να μην υπάρχει ψυχολόγος κοντά σε ένα τυφλό παιδί;  

Ο φύλακας οδηγός, όπως η Λάρα -που κοστίζει μέχρι και 25.000 ευρώ η εκπαίδευση ενός φύλακα οδηγού και θέλει 80 ευρώ την ημέρα- να είναι προνόμιο λίγων και να μην είναι κατοχυρωμένο αυτό ως υπηρεσία, παρά μόνο να είναι κατοχυρωμένο νομικά; Ποιος ο λόγος; 

Υπάρχουν και τα «έξυπνα» συστήματα μέσα στα smartphones, που χρησιμοποιούν κάποιοι άνθρωποι χωρίς όραση, όπως η αφή οθόνης, που τους δίνει πληροφορίες. 

Αν είναι δυνατόν, όμως, σήμερα να λέμε ότι είμαστε κοντά στους τυφλούς χωρίς να τους έχουμε καταγράψει και ενώ οκτώ στα δέκα τυφλά παιδιά που γεννιούνται δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση! Και ξέρετε γιατί; Όπως μου λένε φίλοι τυφλοί, όπως ο φίλος μου ο Γιώργος Δημητρόπουλος, δικηγόρος, που έχουμε κάνει χρόνια εκπομπές μαζί -που ποτέ δεν προσελήφθηκαν ως νομικοί σύμβουλοι στη Σχολή Τυφλών Θεσσαλονίκης- επειδή οι δάσκαλοι στην επαρχία και οι καθηγητές δεν τα δέχονται τα παιδιά αυτά, γιατί δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τα άλλα παιδιά. Και είναι αναγκασμένα τα παιδιά αυτά να έρθουν στην Αθήνα. Πόσες οικογένειες μπορούν να το κάνουν αυτό; Πάρα πολύ λίγες. Άρα, τα παιδιά μένουν εκτός.

Επίσης, δεδομένου ότι μέσα στα πανεπιστήμια τους απαγορεύουν να ηχογραφούν την παράδοση των καθηγητών, λέμε ότι σήμερα δεν υπάρχει στίγμα  τυφλού στην Ελλάδα; Αν είναι δυνατόν! 

Αυτοί οι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι με αυτό το ελάττωμα που έχουν εμείς να το βαφτίσουμε χάρισμα, για να έχουμε άλλοθι, για να μην έχουμε τις ερινύες μας απέναντι σε μία κοινωνία που τους έχει στο περιθώριο. Παρά ταύτα, υπάρχουν τυφλοί νομικοί, μουσικοί, τραγουδιστές, που έχουν διαπρέψει και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 

Δεν γίνεται σήμερα να μιλάμε για ανθρώπους που θα είμαστε δίπλα τους έστω με τη μορφή Μπράιγ, χωρίς να τους έχουμε δώσει κάποια κίνητρα. 

Ποιο είναι το σύνθημά των τυφλών; Δεν επαιτούν, απαιτούν να χαίρουν ισονομίας. Όταν, λοιπόν, δεν τους δίνεις κίνητρα στην εκπαίδευση να μπορούν να είναι παραγωγικοί, να έχουν τη ζωντάνια και τη χαρά της δημιουργίας, θα είναι στο περιθώριο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως ο κάθε άνθρωπος. Και όταν αποκτήσουν αυτονομία, τα χρήματα αυτά ανταποδοτικά έρχονται στην Πολιτεία.  Είναι πολύ περισσότερα αυτά που δίνονται, αν τους ανθρώπους αυτούς δεν τους δώσουμε αυτό το πλεονέκτημα να μπορούν να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, στη γνώση. 

Τους βαφτίζουμε, λοιπόν, το ελάττωμα χάρισμα, για να έχουμε άλλοθι εμείς και να τους έχουμε σε προνομιακό καθεστώς, που οι ίδιοι οι τυφλοί δεν το θέλουν. Γιατί υπάρχει και ασυδοσία στα συνδικάτα. Οι ίδιοι το έχουν καταγγείλει.

Άρα, λοιπόν, πώς μπορούμε να μιλάμε όταν δεν είναι υποχρεωτικό το μάθημα προσανατολισμού για το λευκό μπαστούνι, το οποίο δεν ξέρουν να το χρησιμοποιήσουν, γιατί δεν υπάρχει μάθημα, δεν είναι υποχρεωτικό αυτό. Επίσης, και το επάγγελμα του εκπαιδευτή είναι κλειστό επάγγελμα.  Θα μπορούσαν να έχουν επιλυθεί σημαντικά προβλήματα γύρω από τους τυφλούς. 

Άρα, λοιπόν, μιλάμε για μία Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έπρεπε να έρθει, για να τους δώσουμε αυτή τη δυνατότητα να μπορούν να διαβάζουν σε μορφή Μπράιγ τα βιβλία; Αν είναι δυνατόν μετά από τόσα χρόνια που δεν έχουμε κάνει τίποτα να τους δώσουμε ίσες ευκαιρίες; Τους έχουμε στο περιθώριο. 

Το 95% είναι άνεργοι. Τυφλοί έχουν να προσληφθούν στον δημόσιο τομέα από το 2010, που εκτός από τα τηλεφωνικά κέντρα έπρεπε -και υπήρχε υποχρέωση- να τους πάρουν και ως νομικούς συμβούλους. 

Οπότε μιλάμε για ανθρώπους οι οποίοι ζουν στο δικό τους κόσμο, δεν έχουν ένα ανοιχτό ορίζοντα. Ο τυφλός τι λέει; «Ο κόσμος όλος τελειώνει μέσα στον εγκέφαλό μου», αλλά δώστε μου τη δυνατότητα να είμαι δίπλα και εγώ, να έχω άποψη, να έχω λόγο, να αισθανθώ τη χαρά της δημιουργίας με το μυαλό μου, τις γνώσεις, τη σκέψη μου και τον λόγο».