Σ. Αναγνωστοπούλου: Ο κόσμος θέλει να αγωνιστεί μέσα από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ

Συνέντευξη της Σίας Αναγνωστοπούλου στην Εφημερίδα των Συντακτών 03.08.2019

Η Σία Αναγνωστοπούλου είναι αναπληρώτρια τομεάρχης Εξωτερικών. «Ο κόσμος που θέλει να αγωνιστεί μέσα από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ το κάνει γιατί στην ταυτότητά του αναγνωρίζει τον προοδευτικό, δημοκρατικό χώρο, τη συνέχεια της άλλης παράδοσης, της προοδευτικής, δημοκρατικής και αριστερής παράδοσης».


ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτή την περίοδο έχει αρχίσει ένας διάλογος για τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ που αφορά και τη σύγκλιση Αριστεράς και Κεντροαριστέρας. Αν δει κανείς τις διάφορες τοποθετήσεις από όλες τις πλευρές διαπιστώνει ότι ταιριάζει η παροιμία «φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη». Εσείς πώς βλέπετε τη διεύρυνση;

ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Θεωρώ ότι είναι λογικό σε έναν βαθμό να φοβάται κανείς πως μια διεύρυνση μπορεί να φέρει ανθρώπους στον ΣΥΡΙΖΑ που θα αλλοιώσουν για παράδειγμα το ιδεολογικό του στίγμα ή την ταυτότητά του. Εχοντας, όμως, και την πρόσφατη εμπειρία της προεκλογικής εκστρατείας, διαπίστωσα ότι ο κόσμος ήρθε σ’ εμάς, όχι μόνο για να ψηφίσει αλλά στην κυριολεξία για να αγωνιστεί μαζί μας, στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ενας κόσμος –για να μιλήσω για την Αχαΐα ειδικά– ήρθε μαζί μας προκειμένου να αντιμετωπίσει τη νέα Δεξιά του Μητσοτάκη και το νεοφιλελεύθερο αφήγημα που θέλει να επιβάλει ως τη μοναδική αλήθεια και παράδοση σε αυτή τη χώρα. 
Δεν πρέπει λοιπόν να φοβόμαστε γιατί αυτός ο κόσμος θέλει να αγωνιστεί μέσα από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί στην ταυτότητά του αναγνωρίζει τον προοδευτικό, δημοκρατικό χώρο, τη συνέχεια της άλλης παράδοσης, της προοδευτικής, δημοκρατικής και αριστερής παράδοσης.


ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτή είναι μια εξήγηση που αφορά τους ψηφοφόρους, τους πολίτες. Οι ανησυχίες που εκφράζονται, όμως, αφορούν πολιτικά στελέχη που προέρχονται κατά κύριο λόγο από το ΠΑΣΟΚ...

ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Το καταλαβαίνω, όλοι έχουμε τους φόβους μας πάντα για το τίμημα σε κάθε άνοιγμα. Ωστόσο, εμείς αυτή την ταυτότητα –την προοδευτική, δημοκρατική και αριστερή– τη διαμορφώσαμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και την Ευρώπη στο πεδίο της μάχης, την έχουμε επεξεργαστεί σε σύνδεση με την κοινωνία, και όχι με κάποια στελέχη σε κλειστές αίθουσες. Και σε αυτή την ταυτότητα αναγνωρίζονται και στελέχη και τη συνδιαμορφώνουν, μαζί με μας. Δεν έρχονται, λοιπόν, για να επιβάλουν τις αποσκευές τους. Αυτές ζυμώνονται με τις δικές μας.
Είναι πιθανόν –θα πει κανείς– να ενταχθούν άτομα για πολιτική καριέρα που θα κάνουν το κόμμα «χυλό». Αυτά σε μια κοινωνία και σε πολιτικές διεργασίες τέτοιου μεγέθους, είναι ανοιχτά ζητήματα. Το κλείσιμο, πάντως, δεν σε κάνει να αποφύγεις τέτοια φαινόμενα. Ετσι κι αλλιώς, είμαστε σε μια φάση ιδεολογικών ζυμώσεων σε όλο το εύρος της Αριστεράς, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.
Υπάρχουν ζητήματα (π.χ. το θέμα της κλιματικής αλλαγής και κρίσης) που δεν τα έχουμε επεξεργαστεί στον βαθμό που χρειάζεται. Μας ενδιαφέρει λοιπόν το άνοιγμα προς αυτά τα κινήματα και κόμματα. Ή άλλο παράδειγμα: τον ΣΥΡΙΖΑ τον ψήφισαν οι περισσότεροι στις ηλικίες 17-24.
Δεν ψήφισαν με κριτήριο την παραδοσιακή διάκριση Δεξιά - Αριστερά, όπως το ορίζουμε εμείς, αλλά με το κριτήριο παλιό - νέο. Αυτό, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος να το επεξεργαστεί και να το εκφράσει. Πώς το «νέο» αυτών των ηλικιών θα αγκιστρωθεί στην Αριστερά και αυτή με τη σειρά της θα επικαιροποιήσει τα προτάγματά της εμπλουτισμένη από το νέο, ειδικά σε μια μεταβατική περίοδο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γίνεται πολύς λόγος για τη διεύρυνση προς την Κεντροαριστερά και λίγοι μιλούν για διεύρυνση και προς τα αριστερά. Είναι αυτό εφικτό;
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Μα γι’ αυτό μίλησα περί παλιού και νέου, περί κλιματικής αλλαγής. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έρχεται να υποκαταστήσει το παλιό ΠΑΣΟΚ, της δεκαετίας του 1980. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αριστερό κόμμα που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της ιστορικής συγκυρίας. Τη στιγμή που σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα κατέρρεε ο «κόσμος της Σοσιαλδημοκρατίας» –μετά την επί χρόνια προδοσία του ίδιου της του εαυτού–, τη στιγμή που ένα μέρος της Αριστεράς εγκλωβιζόταν σε μάχες χαρακωμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε στην ανοικτή θάλασσα της Ιστορίας.
Βγήκε με τις δικές του αποσκευές, αλλά «άκουγε» συγχρόνως τις διεκδικήσεις των κινημάτων, ψυχανεμιζόταν την αγωνία ενός προοδευτικού κόσμου που έμεινε χωρίς σημαίες. Ανοιξε έντιμη συνομιλία με αυτόν τον κόσμο. Ανέλαβε να διαμορφώσει την Ιστορία και όχι να τη σχολιάσει.
Εγινε μπροστάρης, κι αυτό δεν ήταν εύκολο. Αυτό συνεχίζει πιο συστηματικά και τώρα. Γίνεται μπροστάρης ενός μετώπου που σ’ αυτό θα βρουν οι προοδευτικοί, οι δημοκράτες, οι αριστεροί τις θέσεις μάχης τους, με την πυξίδα να δείχνει πάντα αριστερά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με ποιους όρους μπορεί να γίνει αυτό; Έχουν ακουστεί απόψεις που λένε πως θα πρέπει να υπάρξει μια επιστροφή στην Ιστορία, σε μια Αριστερά και μια Σοσιαλδημοκρατία των κινημάτων του 1970.
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Δεν είμαστε σε εποχή να ξαναφτιάξουμε αυτόν τον σοσιαλισμό, όπως έγινε π.χ. με την Κεντροαριστερά στη Γαλλία, τύπου Μιτεράν. Αυτά τα σχήματα δοκιμάστηκαν, πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, αλλού όχι, όμως οι προκλήσεις για την Αριστερά και την Κεντροαριστερά του 21ου αιώνα είναι διαφορετικές και μεγάλες. Πρέπει να τις ορίσουμε και να τις απαντήσουμε.
Εκείνα τα κόμματα όρισαν τις προκλήσεις των καιρών τους και απάντησαν με τον τρόπο που το έκαναν. Εμείς, λοιπόν, πρέπει να ορίσουμε τις προκλήσεις του δικού μας καιρού και να απαντήσουμε, αξιοποιώντας και επικαιροποιώντας όλα τα νήματα του προοδευτικού και αριστερού χώρου που φτιάχτηκαν σε μια μεγάλη διάρκεια, σε διαρκή ώσμωση με τα κινήματα και τις διεκδικήσεις του σήμερα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να επαναλάβει την Ιστορία. Ούτε θέλει να αφηγηθεί την Ιστορία της Αριστεράς. Επιδιώκει –μαζί με όλον αυτό τον κόσμο– να δώσει συνέχεια και προοπτική, συνεκτικό και ενιαίο πλαίσιο αφηγήματος του 21ου αιώνα στα κατακερματισμένα αφηγήματα του πολύμορφου προοδευτικού, αριστερού και δημοκρατικού χώρου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρατηρούμε ότι ο ευρωπαϊκός Νότος είναι αυτός που δίνει αυτή τη στιγμή το στίγμα της αριστερής-κεντοαριστερής πολιτικής με τα παραδείγματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, αλλά και με το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην αξιωματική αντιπολίτευση με ισχυρό ποσοστό. Με δεδομένο ότι η Σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε κρίση στην Ευρώπη, υπάρχουν τα περιθώρια μιας ευρύτερης συμμαχίας ώστε να υπάρξει μια αλλαγή;
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Είμαι σίγουρη ότι θα έρθει από τον Νότο, γιατί οι προκλήσεις της εποχής είναι πολύ μεγαλύτερες από εκείνες της κεντρικής ή βόρειας Ευρώπης. Π.χ. το μεταναστευτικό, ο Νότος είναι αυτός που σηκώνει το βάρος. Εδώ, λοιπόν, θα απαντήσει είτε με δεξιό/ακροδεξιό πρόσημο τύπου Ιταλίας ή με αριστερό/κεντροαριστερό τρόπο. Αυτή είναι μια καινούργια πρόκληση και αφορά το τι Ελλάδα θέλουμε, τι Ευρώπη θέλουμε.
Σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να απαντήσει ένα κόμμα μιμούμενο πολιτικές κομμάτων άλλης εποχής, γιατί τότε δεν υπήρχαν αυτές οι προκλήσεις. Στο ίδιο πλαίσιο μπορούμε να εντάξουμε και το αντεθνικιστικό αφήγημα με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ χάραξε το μονοπάτι διαμόρφωσης του μεγάλου προοδευτικού μετώπου στην Ελλάδα.
Η Συμφωνία των Πρεσπών για μένα ήταν η καταλυτική σφραγίδα της ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ. Διαμόρφωσε με αυτή τη Συμφωνία τα νέα όρια ανάμεσα στο συντηρητικό και χτύπησε στην καρδιά των πολύπλοκων προκλήσεων του σήμερα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στη Συμφωνία των Πρεσπών είχαμε σχεδόν το σύνολο της Ευρώπης στο πλευρό μας. Στο μεταναστευτικό δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Εκεί, λοιπόν, τι γίνεται;
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Αυτό είναι αλήθεια, κι εδώ βρίσκονται οι μεγάλες αντιφάσεις στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Θεωρώ ότι το μεταναστευτικό θα είναι ένα από τα κύρια ζητήματα που θα κρίνουν και τη συνοχή της ίδιας της Ευρώπης. Οσο εξελίσσεται η ρητορική των κλειστών συνόρων και των τειχών τόσο υπονομεύεται και το οικοδόμημα της ίδιας της Ευρώπης. Δεν ξέρω πόσο οι Βρυξέλλες θα αντέξουν σε αυτή τη ρητορική.
Ο Νότος σίγουρα δεν μπορεί να λύσει μόνος του το πρόβλημα. Αλλά ούτε και η υπόλοιπη Ευρώπη μπορεί να αγνοήσει τον Νότο, ειδικά όταν ο τελευταίος έχει μια συσσωρευμένη εμπειρία και από την οικονομική αλλά και από τη μεταναστευτική κρίση.
Στο ερώτημα τι Ευρώπη θέλουμε, η απάντηση δεν θα μπορεί πλέον να είναι χωρίς τον Νότο, κυρίως όμως δεν θα μπορεί να είναι με ένα αφήγημα μόνο: αυτό της νέας Δεξιάς του νεοφιλελευθερισμού. Ή θα είναι με τη σφραγίδα μιας ενιαίας, νέας ευρωπαϊκής Αριστεράς ή δεν θα υπάρχει. Η σύγκρουση των δύο μετώπων στην Ευρώπη –και με επίκεντρο το μεταναστευτικό– μόλις έχει αρχίσει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:  Ας επιστρέψουμε στον ΣΥΡΙΖΑ. Θα πάτε σε ένα συνέδριο σε λίγους μήνες για το οποίο ήδη έχουν ακουστεί πολλά πράγματα. Τι περιμένετε εσείς από αυτό;
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Αν απαντήσω αυθόρμητα, θα πω ότι αυτή τη στιγμή δεν ξέρω. Και αυτό επειδή θεωρώ ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις προσυνεδριακές διαδικασίες. Αμέσως μετά τις εκλογές υπάρχουν διαρκώς πολλά αιτήματα για εγγραφές νέων μελών. Αυτό είναι πολύ αισιόδοξο.
Θα ήθελα, λοιπόν, να ενταχθούν αυτά τα πολλά νέα μέλη στις προσυνεδριακές διαδικασίες και να συμβάλουν αποφασιστικά στο συνέδριο. Το αποτέλεσμα ενός συνεδρίου κρίνεται από τη δουλειά και τις ωσμώσεις που έχουν γίνει στην προσυνεδριακή περίοδο. Αυτή η περίοδος ανοίγει το κόμμα στη βάση και διαμορφώνει τους όρους του συνεδρίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:  Επιφυλακτική ακούγεστε..
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Είμαι, αν θέλετε, σε εγρήγορση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:  Κι όμως, ήταν αρκετά ξεκάθαρα τα όσα έχει πει για το συνέδριο ο Αλέξης Τσίπρας.
ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: Συμφωνώ με αυτά που είπε ο πρόεδρος για το ίδιο το συνέδριο. Θεωρώ ότι ένα μαζικό κόμμα υπό διαμόρφωση, το οποίο ανοίγεται στην κοινωνία αλλά και σε όλη την αριστερή, προοδευτική διανόηση, και το οποίο δεν έχει τη διαχειριστική αντίληψη της Σοσιαλδημοκρατίας, πρέπει να επεξεργαστεί ένα μοντέλο κόμματος που τα καλύπτει αυτά. Κι αυτό απαιτεί δουλειά.