Απολογισμός Δράσεων Υπουργείου Εξωτερικών, αρμοδιότητας της Αναπληρώτριας Υπουργού Εξωτερικών Σίας Αναγνωστοπούλου (26.06.2019)

ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΣΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2019)

Στην Αναπληρώτρια Υπουργό Εξωτερικών, Σία Αναγνωστοπούλου, ανατέθηκαν (ΦΕΚ, Τεύχος Β’ 718/01.03.2019) από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα οι αρμοδιότητες που αφορούν:  

·       όλες τις Υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 

·       θέματα μετανάστευσης και προσφυγικού στο πλαίσιο του ΥΠΕΞ,

·       τη γενική Διεύθυνση Οικονομικών Σχέσεων, 

·       τις διμερείς οικονομικές σχέσεις, 

·       την οργάνωση αποστολών ιδίως για θέματα που έχουν σχέση με τις διεθνείς οικονομικές διαπραγματεύσεις της Ελλάδας, 

·       την εκ παραλλήλου με τον Υπουργό συμμετοχή στις Μικτές Διυπουργικές Επιτροπές που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του ΥΠΕΞ, 

·       τη συνεπικούρηση του Υπουργού Οικονομικών στα θέματα που σχετίζονται με τις οικονομικές σχέσεις της Ελλάδας με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

Το 2015 παραλάβαμε μια χώρα εσωστρεφή και φοβική απέναντι στις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις. Η εξωτερική πολιτική χαρακτηριζόταν από αδράνεια και στασιμότητα. Τα προβλήματα μετατίθονταν για το «απώτερο μέλλον». 

Το 2015 το διπλωματικό κύρος, ο ευρωπαϊκός και διεθνής ρόλος της Ελλάδας ήταν υποβαθμισμένοι λόγω της οικονομικής κρίσης, ενώ επάλληλες κρίσεις (προσφυγικό, πόλεμοι, αναθεωρητισμοί, κλπ) στην περιοχή διαμόρφωναν περιβάλλον πίεσης.

Σήμερα η Ελλάδα έχει εδραιώσει, στη βάση μιας πατριωτικής, ενεργητικής και πολυδιάστατης πολιτικής, το κύρος και τον ισχυρό της ρόλο εντός της ΕΕ, έχει αναβαθμίσει ή επανεκκινήσει τη συνεργασία της με παγκόσμιες δυνάμεις, κυρίως όμως έχει καταστεί πυλώνας σταθερότητας και ειρήνης στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.

• Το κορυφαίο παράδειγμα είναι αυτό της υπογραφής της Συμφωνίας των Πρεσπών με την οποία επιλύθηκε το ονοματολογικό, ανετράπη η αναγνώριση της γειτονικής χώρας ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αναγνωρίστηκε η ελληνικότητα της αρχαίας Μακεδονίας και ορίστηκε το πλαίσιο για την επίλυση διαφωνιών σχετικά με τις εμπορικές ονομασίες. Με τη Συμφωνία των Πρεσπών, η Ελλάδα εξασφάλισε ενισχυμένο διπλωματικό, αμυντικό και οικονομικό ρόλο, όχι μόνο στη γειτονική χώρα, αλλά και στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. 
• Για πρώτη φορά, το θέμα της κατάργησης των, αναχρονιστικών και αποικιακών καταβολών, εγγυήσεων τέθηκε ως προϋπόθεση για την επίλυση του Κυπριακού. 
• Με το ίδιο πνεύμα πατριωτισμού η Ελλάδα προώθησε τον ελληνοαλβανικό διάλογο για την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων και έθεσε για πρώτη φορά τα δικαιώματα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας ως βασικό όρο για την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας της Αλβανίας. Δεν είχε γίνει το ίδιο το 2009 όταν η Αλβανία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ, ούτε βέβαια το 2014 όταν η χώρα αυτή έλαβε το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ χώρας, χωρίς να τεθεί από την Ελλάδα καμιά προϋπόθεση.

Η εξωτερική πολιτική μας σήμερα είναι μια ενεργητική πολιτική που χαρακτηρίζεται από ανάληψη πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της εμπέδωσης της ειρήνης, της σταθερότητας και της συνανάπτυξης στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. 

Με την ευκαιρία αυτής της απολογιστικής συνέντευξης τύπου η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην εξωτερική πολιτική που χάραξε η κυβέρνηση. 

Ι. Συμβούλια Γενικών Υποθέσεων / Ευρωπαϊκά Συμβούλια

Στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ) στις 18 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο, προετοιμάζοντας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (20-21 Ιουνίου), ελήφθη για πρώτη φορά ομόφωνη απόφαση για τη λήψη μέτρων σε βάρος της Τουρκίας. Μια ιστορική απόφαση που ενσωματώθηκε στο κείμενο απόφασης των «28» με τις διατυπώσεις για «στοχευμένα μέτρα». Η απόφαση αυτή δεν είναι ασύνδετη με τα όσα πέτυχε η Ελλάδα στην Άτυπη Σύνοδο των «28» στο Σιμπίου της Ρουμανίας στις 9 Μαΐου. Εκεί υπήρξε καταγγελία της τουρκικής προκλητικότητας στην κυπριακή ΑΟΖ ενώ στην κοινή διακήρυξη αναγνωρίστηκε το ζήτημα στην ευρωπαϊκή του βάση. Το «ηχηρό μήνυμα» του Σιμπίου μετουσιώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε «στοχευμένα μέτρα». 

Η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών συμμετείχε κατά τη διάρκεια της θητείας της και στα παρακάτω Συμβούλια Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ):  

• Στις 19 Μαρτίου στις Βρυξέλλες πραγματοποιήθηκε Συμβούλιο στο οποίο δόθηκε έμφαση στο Brexit, στη Στρατηγική Ατζέντα της Ενιαίας Αγοράς και στην Κλιματική Αλλαγή. Το ΣΓΥ πραγματοποιήθηκε ενόψει της εαρινής Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21^ης Μαρτίου. 
• Στις 9 Απριλίου πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο Συμβούλιομε θέμα τις εξελίξεις αναφορικά με το Brexit, ενώ οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν και στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Το ΠΔΠ 2021 - 2027 αφορά στον πυρήνα των πολιτικών που θα δούμε να τίθενται σε εφαρμογή τα επόμενα χρόνια. Για την Ελλάδα έχει τεράστια σημασία καθώς πρόκειται για τον πρώτο προϋπολογισμό της ΕΕ μετά την κρίση: οι προκλήσεις είναι μεγάλες γιατί πρέπει να ληφθούν υπόψη νέες προτεραιότητες που όμως δεν πρέπει επ’ ουδενί να υπονομεύσουν την πολιτική συνοχής και να μετατρέψουν την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) σε εργαλείο επιβάρυνσης των χωρών του Νότου έναντι του Βορρά. 

ΙΙ. BREXIT

Η θέση της Ελλάδας αναφορικά με την πρωτόγνωρη διαδικασία αποχώρησης κράτους-μέλους από την Ένωση, όπως εκφράστηκε και στο ΣΓΥ αλλά και από τον Πρωθυπουργό στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 10 Απριλίου, είναι ότι μια «άτακτη» αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι επιβλαβής τόσο για πολιτικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Το πρόταγμα της Ελλάδας σε αυτή τη διαδικασία ήταν να εγκαθιδρυθεί η κουλτούρα συμβιβασμού και συναίνεσης, όπως αποτυπώθηκε στη Συμφωνία Αποχώρησης Βρυξελλών - Λονδίνου. 

Η Ελλάδα έχει προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα, ακριβώς επειδή είναι αδύνατον να προβλεφθούν οι εξελίξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στις 23 Ιουνίου συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στη Βρετανία, η πρώτη καταληκτική ημερομηνία της 29^ης Μαρτίου έχει παρέλθει και αυτή τη στιγμή η νέα έχει οριστεί για τις 31 Οκτωβρίου. 

Από τον Φεβρουάριο και μετά, οι προσπάθειες του Υπουργείου Εξωτερικών επικεντρώθηκαν στις εξής κύριες κατευθύνσεις: 

• Στην προστασία των δικαιωμάτων των Ελλήνων στο Ηνωμένο Βασίλειο και των Βρετανών πολιτών στην Ελλάδα, 
• Στην υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο ή διατηρούν εμπορικές συναλλαγές με αυτό, 
• Στη γενικότερη ενημέρωση του κοινού για το νέο πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ-ΗΒ μετά το Brexit κλπ. 
• Στη διασφάλιση ότι οι τουριστικές ροές από το ΗΒ για τα έτη 2019 και 2020, δεν θα επηρεασθούν αρνητικά, ιδίως στην περίπτωση ενός άτακτου Brexit που ενδέχεται να επηρεάσει τις μεταφορές, την αστυνομική και τελωνειακή συνεργασία. 

Ειδικότερα, στο πλαίσιο των προετοιμασιών της χώρας μας για το Brexit, συμπεριλαμβανομένου του σεναρίου ενός «άτακτου» Brexit, το Υπουργείο Εξωτερικών δρομολόγησε, από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2019 και έπειτα, τις ακόλουθες πρωτοβουλίες :

• υιοθέτηση, στις 19 Μαρτίου 2019, νομοθετικής ρύθμισης (Ν.4604/2019) που διασφάλισε ότι σε κάθε περίπτωση οι Έλληνες πολίτες στο ΗΒ θα μπορούσαν να ασκήσουν ακώλυτα το δικαίωμα ψήφου στις ευρωεκλογές, επίσης εξασφαλίζει τα δικαιώματα παραμονής, διαμονής και υγειονομικής κάλυψης των Βρετανών πολιτών που ήδη διαβιούν στην Ελλάδα σε περίπτωση άτακτης εξόδου του ΗΒ από την ΕΕ και προστατεύει τις πλέον ευάλωτες ελληνικές επιχειρήσεις στον τουριστικό τομέα, ενώ προβλέπει δυνατότητα λήψης περαιτέρω μέτρων για παρεμφερή ζητήματα (κοινωνική ασφάλιση, αναγνώριση αδειών οδήγησης κ.α.), εφόσον κριθεί απαραίτητο αναλόγως των εξελίξεων, μέσω Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων.

• λειτουργία (από 20.2.2019) ειδικής ενημερωτικής ιστοσελίδας του ΥΠΕΞ για το Brexit που περιλαμβάνει πληροφορίες στα ελληνικά και αγγλικά (https://brexit.gov.gr/) για πολίτες και επιχειρηματικούς, οικονομικούς και επαγγελματικούς φορείς, αλλά και τη δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων από τους πολίτες και τους επιχειρηματίες που απαντώνται από τις αρμόδιες Αρχές. 
• άμεση ενίσχυση του προξενικού γραφείου της Πρεσβείας Λονδίνου προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες που θα προκύψουν για τους Έλληνες πολίτες.

• πραγματοποίηση σειράς συντονιστικών συναντήσεων με τους συνδέσμους όλων των εμπλεκομένων Υπουργείων, που οδήγησε στην εκπόνηση εθνικού Σχεδίου Δράσης εκτάκτου ανάγκης, που συντονίζει τις δράσεις των συναρμοδίων υπηρεσιών της ελληνικής δημόσιας διοίκησης για τα τυχόν πρόσθετα διοικητικά ή νομοθετικά μέτρα, που θα χρειασθεί να ληφθούν εφόσον κριθεί απαραίτητο, αναλόγως των εξελίξεων στις διαπραγματεύσεις.

• πραγματοποίηση ενημερωτικών εκδηλώσεων για πολίτες και επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΕΞ ειδική ενημερωτική Ημερίδα (6 Μαρτίου 2019) που συνδιοργανώθηκε από το ΥΠΕΞ, την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας και το Enterprise Greece για την ευαισθητοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων ενόψει του σεναρίου αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ χωρίς Συμφωνία. Στην ημερίδα, συμμετείχαν ως ομιλητές η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Gauer ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και του ΕΒΕΑ, κ. Μίχαλος, ο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, κ. Ξανθάκος, ο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κασίμης, ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, κ. Πιτσιλής, καθώς και εκπρόσωπος του Enterprise Greece.
• Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις για το BRΕΧΙΤ με την Πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου εδώ στην Αθήνα και με τον Επικεφαλής Διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, κ. Barnier (Αθήνα, 21.5.2019). Συναφείς επαφές είχε και με τους Βρετανούς και Ευρωπαίους ομολόγους στο περιθώριο των ΣΓΥ του Μαρτίου και Απριλίου 2019, στα οποία, κατά τις παρεμβάσεις της, εξέφρασε απερίφραστα τη διαμορφωθείσα κατά τη θητεία της στάση της χώρας μας για την διαδικασία εξόδου του ΗΒ από την ΕΕ - ειδικότερα την ανάγκη παραχώρησης εύλογης χρονικής παράτασης προς το ΗΒ για να αποκρυσταλλώσει την θέση του, άποψη που συμμερίσθηκε και υποστήριξε άλλωστε και η συντριπτική πλειοψηφία των υπολοίπων 27 κρατών-μελών. 

ΙΙΙ. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ 

Α) 1^ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας & Διμερής επίσκεψη στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας 

Το πλέον κομβικό σημείο της θητείας της Αναπληρώτριας Υπουργού ήταν η υλοποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Γεγονός που αποδεικνύει αδιαμφισβήτητα την υψηλή προτεραιότητα που αποδίδεται από την κυβέρνηση στην προώθηση των σχέσεων της χώρας μας με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας.

Στις 7 και 8 Μαρτίου η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε στα Σκόπια την πρώτη επίσημη επίσκεψη μετά την ανάληψη των καθηκόντων της. 

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, πραγματοποίησε διμερείς συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό της χώρας κ. Zoran Zaev, τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης αρμόδιο για θέματα ΕΕ κ. Bujar Osmani, καθώς και τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Nikola Dimitrov, στους οποίους εξέφρασε τη στήριξη της Ελλάδας στην πορεία της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας προς την ΕΕ. 

Στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψής, υπεγράφησαν, από κοινού με τον κ. Dimitrov, συμφωνία για τη διάνοιξη νέας συνοριακής διόδου μεταξύ των δύο χωρών στην περιοχή του Λαιμού Πρεσπών, η οποία και έχει κυρωθεί πλέον από την ελληνική Βουλή. Η σημαντική αυτή συμφωνία, απόρροια της Συμφωνίας των Πρεσπών, απαντά στο διαρκές και επιτακτικό αίτημα των τοπικών κοινωνιών. Το άνοιγμα του συνοριακού σταθμού θα προωθήσει τη συνεργασία μας προς όφελος και των δύο πλευρών της Βαλκανικής.

Η Αναπληρώτρια Υπουργός συμμετείχε, επίσης, στην ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Πρωθυπουργό που επισκέφθηκε τα Σκόπια στις 02.04.2019, στο πλαίσιο του 1^ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδος-Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, μιας συνάντησης με ιστορικό χαρακτήρα και με μεγάλη ιστορική και πολιτική σημασία. Στο πλαίσιο αυτό, 

• υπεγράφη και συμφωνία για τη διάνοιξη της συνοριακής διόδου Προμάχων (κυρώθηκε ήδη από τη Βουλή), 

• καθώς και το Μνημόνιο Συνεργασίας για την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Συμμετείχε, επίσης, στην συνάντηση του κ. Πρωθυπουργού, με τον Πρόεδρο της Βουλής της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας κ. Τάλατ Τζαφέρι, ενώ συναντήθηκα και με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης της γειτονικής χώρας κ. Bujar Osmani και την Γενική Γραμματέα Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κα Καλίνκα Γκάμπερ, με την παρουσία του Γενικού Γραμματέα Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κ. Παναγιώτη Παυλόπουλου. 

Β) Διαδικασία Υλοποίησης της Συμφωνίας των Πρεσπών 

·         Με Υπουργική Απόφαση, ανατέθηκε στην Αναπληρώτρια Υπουργό Εξωτερικών η Προεδρία Ειδικής Διϋπουργικής Επιτροπής, που μεριμνά για τον πολιτικό και τεχνοκρατικό σχεδιασμό όσο και για την προώθηση συνεργειών μετουσίωσης σε πράξη της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας. (Στρατηγική συνεργασία, η οποία προβλέπεται στη Συμφωνία των Πρεσπών και η οποία, πέραν του διμερούς της πλαισίου, θέτει τις βάσεις για την περιφερειακή συνεργασία και ολοκλήρωση, διευκολύνοντάς την συνάμα, μέσα και από την συνεπή αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή).  

Στην πρώτη δε συνεδρία της Ειδικής Διϋπουργικής Επιτροπής, περί τα μέσα Μαρτίου, με προτροπή της Αναπληρώτριας Υπουργού, όλα τα εμπλεκόμενα Υπουργεία κλήθηκαν να συντάξουν προτάσεις για δράσεις στερέωσης και εμπλουτισμού της συνεργασίας των δύο χωρών σε όλους τους τομείς.

·         Η συνεισφορά αυτή, με την αρωγή του Υπουργείου Εξωτερικών, ενσωματώθηκε στο Action Plan που υπέγραψαν οι Πρωθυπουργοί των δύο χωρών στα Σκόπια στις 2 Απριλίου, στο 1^ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. 

Την εφαρμογή του συνεκτικού αυτού Action Plan, που συνδέει και τα επόμενα – ήδη δρομολογημένα – βήματα απολογισμού και προτεραιοτήτων εντός της Ειδικής Διϋπουργικής Επιτροπής, παρακολουθεί συσταθείσα, υπηρεσιακή, Task Force στο Διπλωματικό Γραφείο της Αναπληρώτριας Υπουργού.

·         Για τις εμπορικές ονομασίες, εμπορικά σήματα και επωνυμίες του άρθρου 1, παράγραφος 3 (θ) της Συμφωνίας των Πρεσπών:

Η ελληνική κυβέρνηση, με επιστολές της Αναπληρώτριας Υπουργού προς την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος και τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, προέβη στην αναγκαία πολιτική παραίνεση για την έναρξη του θεσμικού διαλόγου των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών. 

Αλληλένδετα δε, συστάθηκε η Διεθνής Ομάδα Ειδικών των δύο χωρών, το ελληνικό τμήμα αυτής με Κοινή Υπουργική Απόφαση. Στις 16 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη ο Γενικός Γραμματέας Δ.Ο.Σ. και Α.Σ. του Υπ.Εξ. και ο Γενικός Γραμματέας του Υπ.Εξ. της Βόρειας Μακεδονίας προετοίμασαν την  εναρκτήρια συνάντηση της Ολομέλειας της Διεθνούς Ομάδας Ειδικών για τα εμπορικά σήματα, που θα συνδράμει τον θεσμικό επιχειρηματικό διάλογο. Η 1^η συνάντηση της Ολομέλειας της Ομάδας αυτής πραγματοποιήθηκε στα Σκόπια το Σάββατο 22 Ιουνίου – ήταν μια συνάντηση γνωριμίας και συζήτησης επί των κανόνων διαδικασίας της Ομάδας. 

IV. Γερμανικές Αποζημιώσεις

Κατόπιν σχετικών οδηγιών της Αναπληρώτριας Υπουργού, ο Πρέσβης της Ελλάδας στο Βερολίνο επέδωσε στις 3 Ιουνίου στο γερμανικό ΥΠΕΞ ρηματική διακοίνωση, με την οποία η ελληνική κυβέρνηση καλεί τη γερμανική να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις για την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων από τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Πρόκειται για την υλοποίηση της απόφασης που ελήφθη με ευρεία πλειοψηφία από τη Βουλή όταν συζητήθηκε και κυρώθηκε το πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτική Επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. 

Με εντολή της Αναπληρώτριας Υπουργού ετοιμάζεται η μετάφραση στη γερμανική γλώσσα του πορίσματος της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, προκειμένου στη συνέχεια, να προωθηθεί στη γερμανική πλευρά.

V. Συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία άλλων χωρών

Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι διμερείς επαφές οι οποίες υπερβαίνουν το επίπεδο μιας εθιμοτυπικής συνάντησης και συμβάλλουν στην εξωστρέφεια της εξωτερικής μας πολιτικής. 

·         Στις 28 Μαρτίου η Αναπληρώτρια Υπουργός συναντήθηκε στην Αθήνα με Γάλλους βουλευτές μέλη της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Εθνοσυνέλευσης της Γαλλίας. Συζητήθηκαν οι τότε τρέχουσες εξελίξεις και θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως και το Brexit, τη μετανάστευση, τη διαδικασία διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αλλά και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και την εμβάθυνση της ΟΝΕ.   

·         Στις 24 Απριλίου συναντήθηκε στην Αθήνα με τον ΥΦΥΠΕΞ Κένυας, Ababu Namwamba, παρουσία του ΥΦΥΠΕΞ κ. Κουίκ, όπου τονίστηκε το εξαιρετικό επίπεδο διμερούς πολιτικής, οικονομικής, εμπορικής και πολιτιστικής συνεργασίας και ειδικότερα συζητήθηκε δυνατότητα διοργάνωσης Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής Ελλάδος - Κένυας.

·         Στις 6 Μαΐου στο Παρίσι, κατόπιν πρόσκλησης της Γαλλίδας ΥΦΥΠΕΞ, Amelie de Montchalin, η Αναπληρώτρια Υπουργός συμμετείχε στην άτυπη συνάντηση των Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των «28» και των Υπουργών Πολιτισμού λίγες μέρες μετά την καταστροφική φωτιά στον καθεδρικό Ναό της Παναγίας των Παρισίων. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού για την προστασία των πολιτιστικών μνημείων της Ευρώπης. Οι ελληνικές προτάσεις συμπεριλήφθηκαν στην κοινή διακήρυξη των Υπουργών. Η Ελλάδα πρότεινε: 

·         τη δημιουργία παρατηρητηρίου μνημείων πολιτιστικής κληρονομίας σε κίνδυνο

·         τη δημιουργία χρηματοδοτικού μηχανισμού για όλα τα ευρωπαϊκά μνημεία ανάλογα με τις ανάγκες τους –

·         καθώς και την προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων ανταλλαγής σπουδαστών μεταξύ ευρωπαϊκών σχολών εξειδίκευσης

Με την Γαλλίδα υφυπουργό Εξωτερικών, στην κατ’ιδίαν συνάντησή τους, η Αναπληρώτρια Υπουργός είχε την ευκαιρία να αναπτύξει εκτενή διάλογο για το μεταναστευτικό καθώς και για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. 

·         Στις 17 Μαΐου στην Αθήνα είχε άτυπη συνάντηση με κυβερνητικούς αξιωματούχους και εκπροσώπους επιστημονικής και επιχειρηματικής κοινότητας της Νιγηρίας.

·         Τέλος, στις 6 Ιουνίου συναντήθηκε στην Αθήνα με τον Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εσθονίας, κ.Matti Maasikas, με τον οποίο συζητήθηκαν θέματα διμερούς συνεργασίας και ευρωπαϊκά θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

VI. Δράσεις Οικονομικής Διπλωματίας – Απολογισμός Οικονομικής Διπλωματίας Φεβρουαρίου-Ιουνίου 2019

Ως προς τα θέματα οικονομικής διπλωματίας, αυτά τέθηκαν στο επίκεντρο της δράσης του Υπουργείου, στο πλαίσιο μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, με τρόπο ώστε οι γενικές κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής να συνδέονται

• με την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων της χώρας, 
• την υποστήριξη της επενδυτικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας των εξωστρεφών ελληνικών επιχειρήσεων 
• και, τελικά, την αναγκαία ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.

Παραδείγματος χάριν: 

• Πολύ σημαντικά εργαλεία στην κατεύθυνση αυτή αποτέλεσαν τα Ανώτατα Συμβούλια Συνεργασίας, η σύγκλιση Μεικτών Διϋπουργικών Επιτροπών, καθώς και τα τετραμερή και τριμερή σχήματα συνεργασίας που έχουν αναπτυχθεί, τα τελευταία χρόνια, με τη συμμετοχή των χωρών των Βαλκανίων και χωρών της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι συναντήσεις αυτές, πέραν από την πολύ σημαντική πολιτική και συμβολική τους σημασία, δίνουν την ευκαιρία να προωθήσουμε μέσα από πολύ συγκεκριμένες και πρακτικές πρωτοβουλίες την οικονομική συνεργασία της Ελλάδας με γειτονικές χώρες. 

Κατά την διάρκεια της θητείας της, η Αναπληρώτρια Υπουργός: 

• συμπροεδρεύσε στην 1η Μεικτή Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδας-Κουβέϊτ (Αθήνα, 13-15 Μαρτίου 2019), 
• αλλά και στη 12η Μεικτή Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδας – Ρωσίας (Θεσσαλονίκη, 19 Απριλίου 2019).

Στην διάρκεια της 1ης Μεικτής Διυπουργικής Επιτροπής με το Κουβέιτ, πέραν της αυτονόητης συμβολικής σημασίας που αυτή είχε, ολοκληρώθηκε, επίσης, η επεξεργασία και υπογράφηκαν οι ακόλουθες τέσσερις διμερείς συμφωνίες:

(α) Συμφωνία συνεργασίας σε θέματα Μέσων Ενημέρωσης και Ραδιοτηλεοπτικών παραγωγών,

(β) Μνημόνιο Κατανόησης για θέματα προώθησης εξαγωγών,

(γ) Μνημόνιο Κατανόησης για θέματα βιομηχανικής συνεργασίας και

(δ) Μνημόνιο Κατανόησης για θέματα πιστοποίησης.

Αντίστοιχα, στη 12η Μεικτή Διυπουργική Επιτροπή με τη Ρωσία, που διοργανώθηκε, μάλιστα, σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την προηγούμενη και την επίσημη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Μόσχα, στη Μόσχα, το Δεκέμβριο 2018, έγινε επεξεργασία νομικών κειμένων που θα αποτελέσουν τη βάση περαιτέρω ανάπτυξης των σχέσεων μεταξύ των δυο κρατών και υπεγράφησαν συμφωνίες που αφορούν στον τομέα της εμπορικής ναυτιλίας και στη δραστηριότητα του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ).

Μέσα από την πυκνότητα και την ποιότητα αυτών των συναντήσεων, ανοίξαμε καινούργιους δρόμους συναντίληψης και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή, αναδεικνύοντας – ταυτόχρονα – τον ρόλο της Ελλάδας ως πόλου σταθερότητας και ανάπτυξης και κόμβου στην ενέργεια, τα δίκτυα μεταφορών και τις επενδύσεις.

Ξεχωριστή σημασία είχαν και οι επιχειρηματικές αποστολές (π.χ. με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας, ΣΒΒΕ στο Κάιρο, 4-7/3/2019 και με τον Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, ΕΒΕΑ στο Ερεβάν, 17-21/3/2019), εκδηλώσεις προβολής προϊόντων και κλαδικών τομέων, αλλά και ενημερώσεις τόσο των επιχειρηματιών/εταιρειών όσο και λοιπών φορέων εξωστρέφειας. 

Η Ελλάδα ανέπτυξε τα τελευταία χρόνια μια πολύ προωθημένη και αμοιβαία επωφελή συνεργασία με την Κίνα σε ποικίλους τομείς, με επίκεντρο βέβαια τα θέματα μεταφορών, αλλά με εξαιρετική δυναμική επέκτασης σε πολλούς ακόμη τομείς και υψηλή πολιτική προτεραιότητα και από τις δύο πλευρές, όπως επιβεβαιώθηκε στις επανειλημμένες επισκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εξωτερικών στην Κίνα και στις αντίστοιχες επισκέψεις Κινέζων Αξιωματούχων στην Ελλάδα.

Στις άμεσες προτεραιότητές μας είναι:

·       η υλοποίηση του πρόσφατα υπογραφέντος νέου 3ετούς Πλαισίου Συνεργασίας Ελλάδας-Κίνας, 2020-2022, 

·       η συμμετοχή της χώρας μας στην υλοποίηση επενδυτικών έργων με κινεζική χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Επενδύσεων «17+1» (China-Central and Eastern Europe Investment Cooperation Fund) 

·       και η ανάδειξη της συνεισφοράς της Ελλάδας στην «Πρωτοβουλία 17+1» στους τομείς της ναυτιλίας, του τουρισμού, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και της προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων, ενδεχομένως και μέσω της φιλοξενίας σχετικών οργανισμών στην Ελλάδα, όπως έχει ήδη συμβεί για άλλους τομείς σε διαφορετικές χώρες.  

·       Σε συνέχεια της προσχώρησης της χώρας Ελλάδας στην Πρωτοβουλία «17+1», η Αναπληρώτρια Υπουργός ανέλαβε καθήκοντα Εθνικής Συντονίστριας. 

Η προώθηση αυτών των στόχων προϋποθέτει τον συντονισμό με τα συναρμόδια Υπουργεία και φορείς. Και σε αυτόν τον τομέα, έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα. 

• Το Υπουργείο Εξωτερικών συνεργάζεται, πλέον, στενά με τα παραγωγικά Υπουργεία και τους θεσμικούς κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, έχοντας δημιουργήσει διαύλους συνεχούς επικοινωνίας και αλληλοενημέρωσης με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για το έργο όλων των επιμέρους εμπλεκόμενων φορέων.

• Σημαντική ήταν, επίσης, η ενίσχυση των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, με τον εμπλουτισμό του ανθρώπινου δυναμικού που τα στελεχώνει. Το 2018 και 2019, για πρώτη φορά μετά από 10 σχεδόν χρόνια διακοπής των προσλήψεων, τα Γραφεία ενισχύθηκαν με υπαλλήλους Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων που αποφοίτησαν από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης.

Πρόκειται, για σημαντικές δράσεις του Υπουργείου Εξωτερικών, που οικοδομήθηκαν σε βάθος χρόνου και με πολλή προσπάθεια και λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές ισχύος, προσφέροντας νέα εργαλεία και δυνατότητες στις ελληνικές επιχειρήσεις στις ξένες αγορές.

Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωστρέφειας 

Το Υπουργείο Εξωτερικών συνεργάζεται στενά για την προώθηση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων με συναρμόδια Υπουργεία (Υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης, Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υπ. Τουρισμού, Υπ. Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης) και φορείς (Enterprise Greece, Επιμελητήρια, Σύνδεσμους, Ενώσεις κλπ). Στο νέο, περισσότερο συνεκτικό Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωστρέφειας με πρόεδρο τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, η Αναπληρώτρια Υπουργός ορίστηκε αντιπρόεδρος, ενώ μέλη της Επιτροπής ορίστηκαν ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας  και Ανάπτυξης, ο Υπουργός Τουρισμού και ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σκοπός του Κυβερνητικού Συμβουλίου, που αποτέλεσε αναβάθμιση του προηγούμενου οργάνου που ήταν η Επιτροπή Εξωστρέφειας, είναι να συνδυάσει τα θέματα εξαγωγών με τα θέματα προσέλκυσης επενδύσεων. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αγαστής συνεργασίας αποτελεί το «Κοινό Ημερολόγιο Δράσεων Εξωστρέφειας». Στόχο έχει: 

• τον εντοπισμό συνεργειών ανάμεσα στις εξωστρεφείς δράσεις που προγραμματίζουν οι κρατικοί, σε πρώτη φάση, φορείς, 
• τον πολλαπλασιασμό των συνεργασιών ανάμεσά τους 
• καθώς και την πληροφόρηση για τις δράσεις που αναλαμβάνουν προς την επιχειρηματική κοινότητα.  

Το εν λόγω Ημερολόγιο καταρτίζεται από το ΥΠΕΞ σε συνεργασία με το Enterprise Greece, το ΥΠΑΑΤ και τον ΕΟΤ, και αναρτάται στη διαδικτυακή πύλη Agora. 

Στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την προώθηση των εξαγωγών, το Υπουργείο Εξωτερικών συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης και to Enterprise Greece, με επικέντρωση, σε ό,τι μας αφορά, στις ακόλουθες δράσεις:  

       i.            Αναβάθμιση της Διαδικτυακής Πύλης Agora του Υπουργείου Εξωτερικών με στόχο την αποτελεσματικότερη μετεξέλιξή της σε ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα εξωστρέφειας. 

    ii.            Εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας ISO, που αφορά στην  τυποποίηση των εσωτερικών διοικητικών λειτουργιών των Γραφείων ΟΕΥ και βελτίωση της εν γένει εσωτερικής επικοινωνίας των Γραφείων με την Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ.

 iii.            Ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού πλαισίου, βάσει του οποίου ομογενοποιούνται οι οδηγοί επιχειρηματικότητας και οι έρευνες αγοράς των Γραφείων ΟΕΥ, επιτρέποντας τη συστηματική παρακολούθηση και ανάλυση των διεθνών αγορών καθώς και την παροχή στοιχείων στους ενδιαφερόμενους με τρόπο συνεκτικό, ολοκληρωμένο και εύκολα προσβάσιμο. 

Ειδικότερα, όσον αφορά στη συνεργασία με το Enterprise Greece, το Υπουργείο Εξωτερικών:  

1.    Συντονίζει τη συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνείς εμπορικές και κλαδικές εκθέσεις.

2.    Διοργανώνει ημερίδες, συνέδρια και παρουσιάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που στοχεύουν στην ενημέρωση των Ελλήνων επιχειρηματιών για τις ξένες αγορές της εγχώριας αγοράς στο εξωτερικό, καθώς επίσης και στην προώθηση των οικονομικών σχέσεων, την αύξηση των εξαγωγών και την προσέλκυση επενδύσεων.

3.    Διευκολύνει την πραγματοποίηση επαφών μεταξύ της ελληνικής επιχειρηματικότητας και ξένων επενδυτών, διοργανώνει επιχειρηματικές και επενδυτικές συναντήσεις (b2b).

Για την επίτευξη καλύτερου συντονισμού, ο κ. ΓΓ ΔΟΣ & ΑΣ συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού. 

VII. Εθνικές άδειες εισόδου - επανενώσεις οικογενειών 

Στα πλαίσια της εξωστρέφειας των χαρασσόμενων πολιτικών και δράσεων στους τομείς ευθύνης της, η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών, ζήτησε να είναι  προσωπικά ενήμερη για ζητήματα τα οποία απεύθυναν στο ΥΠΕΞ Έλληνες πολίτες και μετανάστες, σχετικά με τις εθνικές άδειες εισόδου, επανενώσεις οικογενειών κοκ.

Προς τούτο μάλιστα, πραγματοποίησε συναντήσεις με εκπροσώπους μεταναστευτικών κοινοτήτων στη χώρα μας, εκπροσώπους ΑΕΙ συμμετεχόντων σε διακρατικά προγράμματα.

Τόσο ο σημαντικός αριθμός όσο και το περιεχόμενο των αιτημάτων, αποτυπώνει προβλήματα που καθιστούν δύσκολη την εξυπηρέτηση των πολιτών οι οποίοι απευθύνονται στις Προξενικές μας Αρχές, (θέματα στρατολογίας, visas κλπ) τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλα σημεία τού πλανήτη.

Η αντιμετώπιση των  ατομικών περιπτώσεων, οι οποίες παρά τη διαφορετικότητα τους, κατέστησαν προφανή την ανάγκη καταγραφής της ισχύουσας κατάστασης, και με την συνεργασία των Πρεσβειών/Προξενείων μας, την βελτίωση των «αδυναμιών» προς όφελος των Ελλήνων στο εξωτερικό, αλλά και των πολιτών της φιλοξενούσας χώρας.  

VIII. Συναντήσεις με Πρέσβεις

Κατά την διάρκεια της θητείας της, η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών είχε την ευκαιρία να συναντηθεί και να συζητήσω με τους παρακάτω Πρέσβεις: α)  Πρέσβη Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας κ. Jens Plotner (ΥΠΕΞ, 27/02), β) Πρέσβη Ηνωμένου Βασιλείου κα Kate Smith (Υπεξ, 27/02), γ) Πρέσβη Χιλής, P.B. Diaz (ΥΠΕΞ, 01/03), δ) Πρέσβη Γαλλίας κ. C. Chantepy (ΥΠΕΞ, 4/3), ε) Πρέσβη Ρωσίας κ. Andrey Maslov (ΥΠΕΞ, 4/3), στ) Πρέσβη Τουρκίας κ. Burak Ozugergin (ΥΠΕΞ, 29/3), ζ) Πρέσβη Κροατίας κ. Aleksandar Sunko (ΥΠΕΞ, 29/3), η) Πρέσβη Σλοβενίας κα Anita Pipan (ΥΠΕΞ, 29/3), θ) Πρέσβη Εσθονίας κ. Priit Pallum (ΥΠΕΞ, 29/3), ι) Πρέσβη Κίνας κα Zhang Qiyue (ΥΠΕΞ, 11/6).