«Όταν υπάρχουν ελλείψεις στα νοσοκομεία με ενοχλεί η λαγνεία για το σινεμά, την τέχνη»

Η Πέννυ Παναγιωτοπούλου επιστρέφει με τη μεγάλου μήκους ταινία "September", η οποία θα λάβει μέρος στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 48ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κάρλοβι Βάρι (28/6 -6/7). 

Η ταινία εστιάζει σε "μικρές λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής και αποχρώσεις, που για άλλους δεν σημαίνουν τίποτε", όμως για την Πέννυ Παναγιωτοπούλου "συνιστούν την ουσία μιας ύπαρξης και εντέλει την ίδια τη ζωή", όπως αναφέρει η σκηνοθέτις των βραβευμένων "Δύσκολων Αποχαιρετισμών: ο Μπαμπάς μου" (είχε αποσπάσει για τον μικρό πρωταγωνιστή της, Γιώργο Καραγιάννη, το βραβείο πρώτου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο το 2002). 

Το θέμα της ταινίας "ακουμπά" σε ανθρώπινες σχέσεις και καταστάσεις που προϋπήρχαν της σημερινής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Η υπόθεση απλή, αφηγείται με δύναμη τη ζωή της Άννας (Κόρα Καρβούνη), μιας 30χρονης κοπέλας που ζει μια ήσυχη ζωή, με μόνη "οικογένεια" τον σκύλο της, τον Μανού και η οποία διαλύεται όταν μια μέρα ο Μανού πεθαίνει. Τον θάβει στον κήπο της οικογένειας, απέναντι από το σπίτι της. Η ταφή εκτός από το πένθος, φέρνει στην επιφάνεια και την ανάγκη της να ανήκει σε μια οικογένεια. O ξαφνικός θάνατος του σκύλου, ανατρέπει την ήσυχη καθημερινότητα της ηρωϊδας και η ευτυχισμένη οικογένεια με τον μεγάλο κήπο, γίνεται για λίγο το καταφύγιό της. 

Το σενάριο, συνυπογράφει η σκηνοθέτις με την Κάλια Παπαδάκη. 

H ταινία "September" είναι ένα μελαγχολικό τέλος αλλά και μια καινούργια αρχή, σαν τον μήνα Σεπτέμβρη, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος της, λέει μεταξύ άλλων στη συνέντευξη που παραχώρησε στοΑΠΕ-ΜΠΕ η Πένυ Παναγιωτοπούλου. 

Ερώτηση: Προσπαθείς να εκφράσεις ψυχικές καταστάσεις και διεργασίες που δύσκολα μεταφέρονται στον κινηματογράφο, ιδίως σε μια ταινία που πιάνεται από τις λεπτομέρειες. Πώς τα καταφέρνεις; 

Απάντηση: Δουλεύοντας για πολλά χρόνια ανθρωποκεντρικά ντοκιμαντέρ με λίγα μέσα, έμαθα πως οι άνθρωποι συχνά, διηγούμενοι τις ιστορίες τους, λένε ταυτόχρονα και μια άλλη ιστορία την οποία δεν γνωρίζουν ότι την λένε. Και συνήθως, αυτή είναι και η σημαντικότερη. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι όταν προετοιμαζόμαστε με τους ηθοποιούς, διαβάζοντας το σενάριο. Προσπαθούμε να βρούμε τις ρωγμές, που μπαίνει αυτό το φως που φωτίζει εκείνο που δεν λέγεται. Όταν παραδεχτείς πως υπάρχει, μπορείς και να το αποτυπώσεις. Δεν ξέρω αν τα καταφέρνω αλλά τουλάχιστον το προσπαθώ. 

Ερ: Ποιοι χαρακτήρες σου αρέσουν; 

Απ: Αυτοί που δεν είναι και πολύ "γειωμένοι". Που ενώ κάνουν κάτι πολύ συμβατικό, δεν είναι. Όπως η ηρωϊδα μου, που ζει ειρηνικά και ήσυχα, έχει την δουλειά της, το σκύλο της και διάθεση καθόλου συμβατική. Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι κάπου αλλού, πιο έξω και πέρα από αυτό που ζουν. Η ταινία μου παίζει επίσης με το όριο του τι είναι αυτό που αποκαλούμε μέσος όρος και τι δεν είναι , τι σημαίνει προσωπικός δρόμος για την ευτυχία για κάποιον και τι για κάποιον άλλον. Όλα αυτά εναλλάσσονται . Αυτό κάνει και η Άννα. Θα μπορούσα να περιγράψω την Κόρα (Καρβούνη) που την υποδύεται, σαν μια "μακρόστενη γυναίκα" κατά μια έννοια, που έχει τα πόδια της στη γη και το κεφάλι στον ουρανό. 

Ερ: Συνδέονται οι "Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο Mπαμπάς μου" με το "September"; 

Απ: Οι δύο ταινίες είναι διαφορετικές και ως προς την ιστορία τους και ως προς την κινηματογραφική τους γραφή. Οι "Δύσκολοι αποχαιρετισμοί" ήταν μια λυρική/ποιητική ταινία. Το "September" ασχολείται με την ύπαρξη, την αναζήτηση της ευτυχίας, την ιδέα να ανήκεις κάπου, να θέλεις να γίνεις μέρος ενός κόσμου που μπορεί κάποιες φορές να σε πετάξει έξω. 

Ερ: Η γυναίκα της γειτονικής οικογένειας, η Σοφία (Μαρία Σκουλά), για ποιο λόγο μπαίνει σε αυτή την φιλία με την Άννα; 

Απ: Στην πραγματικότητα η Άννα, είναι η γυναίκα που μπορεί να γίνει ή να υπήρξε η Σοφία. Ο άντρας της (Νίκος Διαμαντής), φοβάται τη μοναξιά, όπως συνήθως οι περισσότεροι άντρες. Η Σοφία όμως καταλαβαίνει την Άννα. Κι όταν κάτι το κατανοείς δεν το διώχνεις. Από την άλλη σε τρομάζει, γιατί σου ανοίγει και μια κερκόπορτα στο μυαλό σου ότι η ζωή σου θα μπορούσε να ήταν και κάπως αλλιώς. Κι αυτό μπορεί να είναι και τρομακτικό και επιθυμητό. 

Ερ: Η ταινία είναι ελληνογερμανική συμπαραγωγή. Αν δεν είχες τη στήριξη του καναλιού ZDF, θα μπορούσες να την κάνεις; 

Απ: Ναι, θα την έκανα με ακόμα λιγότερα μέσα. Γιατί εκεί που είχα φτάσει δεν μπορούσα παρά να την κάνω. 

Ερ: Πώς σχολιάζεις την δυναμική παρουσία των Ελλήνων σκηνοθετών στα ξένα Φεστιβάλ; Πριν μια δεκαετία δεν συνέβαινε αυτό. 

Απ: Και η ζωή μας δεν έχει αλλάξει πολύ; Πώς να μην αλλάξει και το σινεμά. Εξελίσσεται και οι σκηνοθέτες είναι μέρος αυτής της εξέλιξης. Οι ταινίες, φτιάχνονται πλέον πιο εύκολα, πιο γρήγορα, πιο φτηνά. Οι εικόνες που βλέπουμε καθημερινά στο διαδίκτυο, διαμορφώνουν κατά κάποιο τρόπο μια γενιά κινηματογραφιστών πολύ πιο εξωστρεφή από την παλαιότερη. Αυτό όμως πρώτον, δεν ισχύει μόνο για τη χώρα μας και δεύτερον, δεν σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να πετάει όλα τα παλιά. Πολλές ελληνικές ταινίες στο παρελθόν ίσως σε δυσκολότερους καιρούς, είχαν διεισδύσει σε ξένες αγορές. Τώρα είμαστε και λίγο στη μόδα! 

 

Ερ: Εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν ο ελληνικός κινηματογράφος, πορεύεται αβοήθητος από την πολιτεία… 

Απ: Σε μια κοινωνία που καταρρέει, δεν έχω την έπαρση ότι δεν δίνουν λεφτά για ταινίες. Όταν υπάρχουν προβλήματα που καίνε τον κόσμο, π.χ οι ελλείψεις στα νοσοκομεία και στα φάρμακα, μ΄ ενοχλεί η λαγνεία για το σινεμά, την τέχνη. Όπως είχε πει κάποιος, "δεν είμαστε και Φράνσις Φορντ Κόπολα να κάνουμε και σινεμά και νοσοκομεία". Από την άλλη, οι κινηματογραφιστές δεν θα μείνουμε στο περιθώριο. Γιατί είναι σαφές ότι με την ίδια έλλειψη σοβαρότητας που η πολιτεία αντιμετωπίζει τα καυτά προβλήματα της κοινωνίας, αντιμετωπίζει και τον πολιτισμό. Ίδια σφαγή, σε μικρότερη κλίμακα. Στον κινηματογράφο δεν υπάρχει μόνο ο σκηνοθέτης με το έργο του αλλά και μια μηχανή ανθρώπων και εργατοωρών που τη σκοτώνεις. 

Ερ: Γίνονται πολλά γύρω μας, παρά την ύφεση. Ταινίες, θέατρα, συναυλίες, εκθέσεις. Τα παρακολουθείς; 

Απ: Πολλά γίνονται. Τι μένει όμως που να σε βαραίνει και να σε συντροφεύει στο τέλος της ημέρας; 

Πηγή: ΑΜΠΕ, nooz.gr , political-ethics-for-the-national-int.blogspot.gr