Λάρισα - Τρίκαλα - Βόλος: Ένα ταξίδι αφηγηματικής μνήμης με το νέο βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη

Το βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη ΣΜΥΡΝΗ 1919-1922 ταξίδεψε σε Λάρισα-Τρίκαλα-Βόλο

ΣΜΥΡΝΗ 1919 - 1922

Στεργιάδης εναντίον Μητροπολίτη Χρυσόστομου 

Με παρουσιάσεις σε Λάρισα, Τρίκαλα και Βόλο (10,11 και 12 Οκτωβρίου) συνεχίστηκε το ταξίδι του νέου βιβλίου του Βασίλη Τζανακάρη "Σμύρνη 1919 - 1922, Στεργιάδης εναντίον Μητροπολίτη Χρυσόστομου". Παρουσιάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κατάμεστες από βιβλιοφιλικό κοινό αίθουσες με έκδηλο το ενδιαφέρον για όλα όσα έλεγαν οι παρουσιαστές (Λάρισα: Άγγελος Πετρουλάκης, Τρίκαλα: Κώστας Μιχαλάκης και Βόλος Αντώνης Αντωνίου)  αλλά και για όλα όσα κατέθετε ο συγγραφέας απαντώντας στις ερωτήσεις του κοινού. 

Οι παρουσιάσεις πραγματοποιήθηκαν από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σε συνεργασία με τα βιβλιοπωλεία "Άνεμος" του Παναγιώτη Ιωαννίδη (Λάρισα), Τσιοπελάκος του Κωνσταντίνου Τσιοπελάκου (Τρίκαλα) και "Πλαστελίνη" της Φωτεινής Κωστοπούλου (Βόλος). 

Στη Λάρισα η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο σε συνεργασία με τον σύλλογο των εκεί Σερραίων "Ο Λαϊλιάς", στα Τρίκαλα στο Κέντρο Έρευνας - Μουσείο Τσιτσάνη σε συνεργασία με την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων και Μικρασιατών και στο Βόλο στο Θέατρο του Πολιτιστικού Κέντρου Ν. Ιωνίας με τη συνεργασία Μικρασιατικών συλλόγων, της "Μαγνήτων Κιβωτού" και της διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στη συνέχεια δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από τα όσα είπε για το βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη ο υπεύθυνος για τις σχολικές δραστηριότητες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας, του τμήματος σχολικών δραστηριοτήτων, ποιητής Αντώνης Δ. Αντωνίου:

«... Ο Μαϊστορας της αφήγησης και του λόγου Βασίλης Τζανακάρης ξεθαμπώνει το καπνισμένο και ραγισμένο γυαλί της ιστορίας για να μας φέρει εκεί, χίλια μύρια κύματα κοντά στη λατρεμένη πόλη, την αγαπημένη μας ΣΜΎΡΝΗ, καθιστώντας μας συνοδοιπόρους και παρατηρητές όλων εκείνων των άδηλων και μη που αρμολογούν ψηφί το ψηφί το μωσαϊκό της ιστορίας, ξετυλίγοντας το σχοινί που γίνεται βρόγχος για ολάκερο τον Ελληνισμό της Μικρασίας και του Πόντου.

Στην ουσία μιλάμε για ένα γραπτό ντοκυμαντέρ· ένα βιβλίο πλήρες, τεκμηριωμένο με πλούτο  πηγών καθώς αρδεύεται από την πλέον πρόσφατη βιβλιογραφία ενώ, κι αυτό ας συμπεριληφθεί στις σημαντικές αρετές του, για πρώτη φορά παρουσιάζονται και βλέπουν το φως αρκετά ιστορικά στοιχεία και κυρίως!!! λεπτομέρειες· χάρις στις οποίες αποκαθίσταται ευκρινέστερο και πληρέστερο το χρονικό της εποχής. 

Ακόμη, μέσα από το πλήθος των τεκμηρίων, των ιστορικών αρχείων, του ημερήσιου και του περιοδικού τύπου, των μαρτυριών και ντοκουμέντων ο αναγνώστης ξεπερνά τα όρια πρόσληψης των αισθητηριακών δυνατοτήτων του και γίνεται ενεργός, πάσχων και δρων οργανισμός στο σύνολο των γεγονότων.

Ο Βασίλης Τζανακάρης σμιλεύει ένα ύφος γλαφυρό, ζωηρό, χειμαρρώδες· με μια γλώσσα χυμώδη και καυστική, όπου τηρείται όμως με ευλάβεια κάθε μέτρο και ισορροπία. Μακριά από εμπαθείς ή εν θερμώ κρίσεις και κριτικές αλλά με σοβαρή, σωστή και ακριβοδίκαιη παράθεση των γεγονότων και την καταγραφή τους μέσα από ιστορικές πηγές. 

Δεν εκβιάζεται ούτε καθοδηγείται το συναίσθημα και το θυμικό του αναγνώστη. Τα συμπεράσματα προκύπτουν έτσι αμερόληπτα και σαφώς πιο λαγαρά, πιο ευκρινή. Το βιβλίο του Τζανακάρη δεν είναι απλώς ένα συμπίλημα ατάκτως ερριμμένων γεγονότων αλλά μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, καταιγιστική αλλά γοητευτική αφήγηση που σε καθηλώνει. Τα όποια μυθοπλαστικά στοιχεία ενσωματώνονται περίτεχνα με περίσσια μαστοριά συνεπαίρνοντας ένα πολυγωνικό και πολυσήμαντο ιστορικό έργο - τεκμήριο. 

Επίκουρος όλων αυτών δε είναι το μεγάλο πλήθος φωτογραφιών και άλλου σπάνιου υλικού που συμπληρώνουν τις σελίδες του βιβλίου, καταλήγοντας σ΄ ένα λυρικό, αναπολητικό επίλογο που φλερτάρει με την ποιητική φόρμα.

Αγαπητέ κ. Τζανακάρη,

διαβάζοντας με απληστία και πάθος το εξαίρετο βιβλίο σας πρέπει να σας εκμυστηρευτώ πως τα συναισθήματά μου μοιάζουν με αμφίστομη κάμα.

Στη μέσα της κόψη κυριαρχεί η ευγνωμοσύνη κυρίως, ο θαυμασμός και ο σεβασμός για το επίμοχθο δημιούργημά σας καθώς όπως θάλεγε ο μέγας Αλεξανδρινός με καταστήσατε σχεδόν ανεπαισθήτως φασματικό συνοδοιπόρο των σπουδαίων αλλά και απλών προσώπων ή γεγονότων ακόμα και στις μυχιαιότατες εκδοχές κι εκφάνσεις τους, στα πεδία των μαχών, στις γειτονιές και στα ντουρσέκια, στις σάλες των διοικητηρίων, στις εκκλησίες, στην προκυμαία, στις ερήμους και στα μυστικά υπόγεια, σκιά ανάμεσα στις τραγικές σκιές της ιστορίας. Διδάσκοντάς με ξανά και ξανά το χαμένο παρελθόν πού ΄γινε τώρα δέρμα και πετσί μου οικείο και δικό, δίχως λοξές ματιές και παραθλάσεις.

Στην άλλη του κόψη όμως κυριαρχεί μέγας ένας θυμός γόνιμος όμως και δημιουργικός· με συνεπαίρνει στερώντας μου την "Αριστοτελική κάθαρση" συνάμα με την ψυχική μου γαλήνη καθώς το μαχαίρι του ερευνητή που εσείς καθοδηγήσατε μέσα σε τούτο το βιβλίο, έφτασε κι έξυσε κι αυτό το κόκαλο ακόμη της εθνικής υπερηφάνειας κι αισθήματος των προγονικών φωνών και των ριγών μου. 

Ο μεγεθυντικός φακός της ιστορίας, καθώς έπεσε σε χέρια άξιου δεξιοτέχνη, μάστορα, δεν έφησε τίποτε στη σκιά και στο ημίφως. Κι αυτό το φως και το καθάριο ολόγραμμα της ιστορίας στη Σμύρνη του 1922 είναι που ξύπνησε μέσα μου το θυμό. 

Θυμό για όσα τραγικά διαδραματίστηκαν αλλά κυρίως γιατί μ΄ ευθύνη των ιστορικών και της έως τώρα ιστορικής παιδείας, επιβλήθηκε μια "κατασκευασμένη λήθη" ως απόρροια της ανάγκης για κοινωνική αμνησία των δυνάμεων και των μηχανισμών που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή. Μια αμνησία που έκανε τους ανθρώπους ανίκανους να συνδεθούν με το ιστορικό τους παρελθόν, ώστε να διεκδικήσουν τα όσα τους στέρησαν συγκεκριμένες δυνάμεις.

Αγαπητέ κ. Τζανακάρη,

Ευτύχησα μέσα από το βιβλίο σας και μέσα από το γυαλί που ξεθαμπώσατε να ξαναδιαβάσω την ιστορία των προγόνων μου και τώρα πια σωστά να συλλαβίσω. Κι είναι αυτός ο μέγας λόγος που σας χρωστώ και θα σας πω ενώπιον όλων ένα μεγάλο: Ευχαριστώ!"