ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΠΕΣΜΕΡΓΚΑ…

της Νάντιας Βαλαβάνη

        Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, Δευτέρα 14.10.20129

Κάποια κείμενα γράφονται με το μυαλό. Άλλα, και με την καρδιά. Η καλύτερη ανάλυση που έχω διαβάσει για τη συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή στη Βόρεια Συρία ανήκει από κοινού σε δυο «γεωπολιτικούς» πανεπιστημιακούς στο Λονδίνο, τον δικό μας Βασίλη Φούσκα και τον Τούρκο Bulent Gokay, με τίτλο «Η χρεωκοπημένη πολιτική Τραμπ στη Συρία: Οι άμαχοι πληρώνουν το λογαριασμό – Η απόφαση Τραμπ επιβεβαιώνει την παρακμή της ισχύος των ΗΠΑ σε Μέση Ανατολή και παγκόσμια» (1). Το δικό μου κείμενο, ωστόσο, ανήκει στη δεύτερη κατηγορία.

                                     Πριν τους Αμερικανούς

Πέντε χρόνια πριν, τέλος Οκτώβρη 2014, ως υπεύθυνη Εξωτερικής Πολιτικής της Κ.Ο. του (τότε) ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκα μαζί με τον Σύμβουλο Εξωτερικής Πολιτικής του Προέδρου του στο Σουρούτς της επαρχίας Σανλιούρφα στα τουρκοσυριακά σύνορα – ελάχιστα χιλιόμετρα από το Κομπάνι, που με τις οδομαχίες στις γειτονιές του μετατρεπόταν σε παγκόσμιο σύμβολο της αντίστασης ενάντια στον μεσαιωνικό αναχρονισμό του ISIS. Στόχος μας ήταν κατ’  αρχή να δούμε από κοντά την πραγματική κατάσταση, καθώς 100.000 από τους 200.000 πρόσφυγες που είχαν περάσει τα σύνορα παρέμεναν  στο μικροσκοπικό Σουρούτς ελπίζοντας στη νίκη που θα τους επέτρεπε να γυρίσουν σπίτι. Η τουρκική αστυνομία, που μας περίμενε αιφνιδιαστικά στο αεροδρόμιο, μας οδήγησε σε ένα χαοτικό στρατόπεδο προσφύγων της Ερυθράς Ημισελήνου στο Σουρούτς, αλλά και στον Καϊμακάμη (Νομάρχη), που μας έδωσε μέχρι και γραπτή λίστα για είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες. Η Δημοτική Αρχή, που συναντήσαμε χωρίς πλέον αστυνομική συνοδεία («They don’t love the police”, όπως εξήγησε θλιμμένα ο επικεφαλής αξιωματικός) μας πήγε σε ένα τεράστιο δημοτικό προσφυγικό στρατόπεδο με  πρωτοφανή (αυτο)οργάνωση και τάξη, αλλά και σε δεκάδες σπίτια στη μεθόριο, όπου φτωχές πολυπληθείς οικογένειες διέθεταν το ένα απ’  τα δυο δωμάτια του σπιτιού τους για να φιλοξενήσουν πολυμελείς οικογένειες από το Κομπάνι. Ήταν η πρώτη επαφή με τα γεννητούρια της έκρηξης της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 και έδωσε αφορμή σε κείμενα και συνεντεύξεις πίσω στην Ελλάδα  με απαιτήσεις για δράση από την ελληνική, αλλά και τις κυβερνήσεις της ΕΕ που είχαν επέμβει για τη διάλυση της Συρίας - ένας «οδικός χάρτης» κοινής λογικής. 

Πρώτιστος στόχος βεβαίως ήταν να εκφράσουμε από κοντά στους μαχόμενους κούρδους την έμπραχτη αλληλεγγύη μας. Αυτό το τελευταίο επιχειρήσαμε – και αποτύχαμε - να το κάνουμε από όσο πιο κοντά μπορούσαμε: Περνώντας τα σύνορα προς το Κομπάνι. Προσωπικά θα μου μείνει ωστόσο αξέχαστη η βόλτα σε απόλυτο σκοτάδι στη ζώνη πριν τα σύνορα, που διακόπτονταν από φωτιές αναμμένες από εθελόντριες και εθελοντές από κάθε γωνιά της Τουρκίας, οι περισσότεροι ούτε καν κουρδικής καταγωγής, που είχαν εγκαταλείψει δουλειές και σπίτια για να νιώθουν οι υπερασπιστές του Κομπάνι ότι δεν είναι μόνοι, ότι κάποιοι απέναντι αγρυπνούν μαζί τους… Και, βέβαια, ως παρατηρητές συνόρων: Δεν ήταν ένα ή δύο τα video που μας έδειξε η μια ή άλλη συντροφιά με παρόμοιες εικόνες - στρατιωτικά φορτηγά στην τουρκική πλευρά των συνόρων, που σταματούν στο αυγινό φως για να κατεβάσουν μαυροντυμένους μαχητές του ISIS που περνούν στη Συρία…     

Ένα χρόνο αργότερα ο ηττημένος στο Κομπάνι ISIS εκδικήθηκε το Σουρούτς για την αλληλεγγύη του με πολύνεκρη έκρηξη.                        

                      Μέσα Οκτώβρη πέντε χρόνια αργότερα…

Κανονικά σήμερα Δευτέρα θ’ άρχιζε κοντά στο Καμισλί το συνέδριο του PYD. Ο επικεφαλής του PYD στην Ελλάδα, δυο δημοσιογράφοι απεσταλμένοι απ’  τις εφημερίδες τους κι εγώ θα ήμασταν η «ελληνική αντιπροσωπεία». Το Καμισλί είναι ωστόσο σήμερα ένα απ’  τα τρία μέτωπα της εισβολής. Κι έτσι το Σάββατο, αντί να ταξιδεύουμε για τα ιρακινοσυριακά σύνορα, βρεθήκαμε να συμμετέχουμε σε μια μεγάλη μαχητική διαδήλωση στην Αθήνα για τερματισμό της εισβολής. Χιλιάδες νεαροί Συροκούρδοι, αλλά κι εκπρόσωποι όλων των οργανώσεων και κομμάτων του ιρακινού και ιρανικού Κουρδιστάν: Έστω προσωρινά η εισβολή φαίνεται να δημιουργεί μια νέα ενότητα… Πόσο έμπραχτη θα είναι, θα φανεί το επόμενο διάστημα. Πάντως, την τελευταία μέρα μας τότε στο Σουρούτς απ’ άκρη σε άκρη διέτρεξε την πόλη μια φήμη: Σήμερα έρχονται οι Πεσμεργκά… Κι ο κόσμος άφησε τις δουλειές του και ξεχύθηκε στους δρόμους να τους περιμένει, χιλιάδες άνθρωποι όλη μέρα… Οι Πεσμεργκά, που είχαν όντως καταφέρει να πάρουν άδεια διέλευσης με τον βαρύ οπλισμό που έλειπε απ’ τους υπερασπιστές του Κομπάνι, θα περνούσαν τα τουρκοσυριακά σύνορα στο Σουρούτς και θα έστηναν τα όπλα τους  σε λόφους γύρω απ’  το Κομπάνι (σε όσους δεν είχε στήσει το ISIS τον βαρύ οπλισμό του, με τον οποίο βομβάρδιζε καθημερινά την πόλη) δέκα μέρες αργότερα – βοηθώντας αποφασιστικά στην τελική νίκη.

                                  Μετά τους Αμερικανούς

Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, παραβιάζοντας την κυριαρχία της Συρίας, ξεκίνησε το 2016. Σήμερα ο Τραμπ αναφέρεται στους Συροκούρδους συμμάχους του σαν να είναι μισθοφόροι ή σαν να τους έκαναν χάρη: Σας δώσαμε πυρομαχικά, σας δώσαμε όπλα, σας δώσαμε χρήματα, τι άλλο θέλετε; Εμείς δε σας είδαμε στη Νορμανδία τη μέρα της απόβασης, εσείς έτσι κι αλλιώς θα πολεμούσατε το ISIS, τη δική σας γη υπερασπιστήκατε… Ή, όπως γράφει αρθρογράφος της ισραηλινής Χααρέτζ για το μήνυμα των ΗΠΑ: «Επιτελέσατε το ρόλο σας, τώρα μπορείτε να πάτε στο διάβολο.» 

Μεταξύ των χιλιάδων αναλύσεων, κρατώ αυτή του πρώην Πρέσβη των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία Τσας Φρίμαν: «Ο Τραμπ, όπως έκαναν αρκετοί απ’  τους προκατόχους του τον προηγούμενο και τον τελευταίο αιώνα, έστρεψε την πλάτη του σε ένα τμήμα των Κούρδων που εμφανίζονταν να έχουν την εύνοια των ΗΠΑ, αφού οι υπηρεσίες πληροφοριών και το στρατιωτικό κατεστημένο τους είχαν ανεύθυνα πείσει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν τα συμφέροντα τους για αυτοδιάθεση.»  

Σύμφωνα με το CNNi, σε μυστική επιστολή του προς τον αναπληρωτή ειδικό απεσταλμένο του Διεθνούς Συνασπισμού για τη νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους Γ.Ρέμπουκ, ο στρατηγός Μαζλούμ Κομπανί Αμπντί γράφει: «Μας εγκαταλείψατε. Αφήνετε να μας σφάξουν. Δεν είστε διατεθειμένοι να προστατεύσετε τους πολίτες, αλλά δεν θέλετε να έρθει κάποια άλλη δύναμη να μας προστατεύσει. Μας πουλήσατε… Θέλω να ξέρω εάν είστε ικανοί να προστατεύσετε τους ανθρώπους μου από αυτές τις βόμβες ή όχι. Πρέπει να γνωρίζω, γιατί αν δεν μπορείτε,  πρέπει να συμφωνήσω με τη Ρωσία και τον Άσαντ και να προσκαλέσω τα αεροπλάνα τους στην περιοχή για να μας προστατεύσουν.»  Όπως σημειώνει το CNNί, οι ΗΠΑ δεν θέλουν οι Κούρδοι να στραφούν στους Ρώσους.

Το λέει απλά ο Σείτ Αλντογάν, κουρδικής καταγωγής τούρκος δημοσιογράφος που ζει στην Αθήνα: «Ποτέ και καμία ιμπεριαλιστική δύναμη δεν ήταν και δε θα είναι προς το συμφέρον των λαών. Από την αρχή του συριακού πολέμου γίνανε διάφορες συμμαχίες οι οποίες ήταν ενάντια στα δίκαια αιτήματα του κουρδικού λαού.» Για να συμπληρώσει: «Βέβαια, αυτό είναι θέμα μιας άλλης συζήτησης.»(2) 

Όντως, άλλη είναι τώρα η συζήτηση που πρέπει να γίνει. Πως θα οικοδομηθεί ένα συνεχές κίνημα αλληλεγγύης για τον τερματισμό της εισβολής πριν γίνει ανεπανόρθωτη ζημιά – στους δρόμους και πολιτικά.      

1.    “Trump’s bankrupt Syria policy: civilians pay the price” opendemocracy.net 10.10.2019

2.    «Η επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και η εισβολή στη Συρία» Βαθύ Κόκκινο 10.10.2019