Ομιλία Σταθάκη στο 2ο Συνέδριο Επιχειρηματικότητας της Ναυτεμπορικής

Ομιλία του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργου Σταθάκη 

στο 2^ο Συνέδριο Επιχειρηματικότητας της Ναυτεμπορικής: «Φυγή προς τα εμπρός. Βέλτιστες στρατηγικές στα χρόνια της κρίσης» 

Τετάρτη, 8 Ιουνίου 2016

Φίλες και φίλοι,

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να συζητήσουμε τις βέλτιστες στρατηγικές για την επιχειρηματικότητα στα χρόνια της κρίσης, με στόχο τη «φυγή προς τα εμπρός».  Προκειμένου, όμως, να αναφερθώ σε αυτό κρίνω σκόπιμο πρώτα να σας υπενθυμίσω τον οδικό χάρτη που μας έφερε ως εδώ.

Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η κυβέρνηση υλοποιεί μια συμφωνία που αφορά τρία βασικά θέματα:
1. τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος

2. τη σταθερότητα των δημοσίων οικονομικών

3. τις διαρθρωτικές αλλαγές προκειμένου να υπάρξει από κοινού με τα δύο προηγούμενα μια σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας.

Πέρα από πυλώνες της συμφωνίας με τους δανειστές, τα τρία αυτά σημεία προσφέρουν και τη βάση στην οποία θα στηριχθεί η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Στο σημείο αυτό η κυβέρνησή μας έρχεται να προσθέσει ένα πρόσημο: η ανάπτυξη που θα έρθει θα πρέπει να είναι δίκαιη και δημοκρατική. Δηλαδή να τηρεί κοινωνικές μέριμνες και να επιμερίζει τα οφέλη της, με δίκαιο τρόπο, στις κοινωνικές ομάδες.

Τον στόχο αυτό υιοθετεί και το Αναπτυξιακό Σχέδιο, το οποίο βρίσκεται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Στόχος είναι να εκθέσει τη βασική λογική της κυβέρνησής μας σε σχέση με την ανάπτυξη και να θέσει τις βάσεις, πάνω στις οποίες θα εμβαθύνει το υπό ίδρυση Αναπτυξιακό Συμβούλιο. Αυτό θα λειτουργεί επιβοηθητικά, συμβουλευτικά και συντονιστικά, συνδέοντας την κεντρική διοίκηση με την επιστημονική κοινότητα. Θα προτείνει στην πολιτική ηγεσία τους βασικούς άξονες της αναπτυξιακής πολιτικής, ανιχνεύοντας τις χωρικές αλλά και κλαδικές κατευθύνσεις του διεθνούς αναπτυξιακού δυναμισμού και ερευνώντας τις δυνατότητες της χώρας να τις ακολουθήσει. Θα αποτελεί χώρο διαλόγου, με στόχο τη διαμόρφωση, σε ετήσια βάση, συγκεκριμένου στρατηγικού σχεδίου, που θα προκύπτει από τη σύνθεση και όχι την απλή άθροιση επιμέρους αιτημάτων κοινωνικών ομάδων.

Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να περιγράψω μερικά βασικά διλήμματα τα οποία αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία.

Δίλημμα πρώτο: Επιλέγουμε μια στρατηγική ανάπτυξης η οποία θα στηρίζεται σε χαμηλούς μισθούς και χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές; Ή θα είναι μια ανάπτυξη η οποία θα στηρίζεται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας και δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας; Απέναντι σε αυτό το δίλημμα, η δική μας κυβέρνηση τοποθετείται ευθέως: Θα είναι μια στρατηγική που αξιοποιεί το μεγάλο πλεονέκτημα της χώρας, το ανθρώπινο δυναμικό της. Το γεγονός δηλαδή ότι ο ένας στους δυο Έλληνες είναι απόφοιτος πανεπιστημίου. Ότι είναι ένα ανθρώπινο δυναμικό εξαιρετικής ποιότητας και το οποίο μπορεί να στηρίξει μια ανάπτυξη η οποία θα είναι δομημένη γύρω από τις δυνατότητες που έχει αντικειμενικά.

Δίλημμα δεύτερο: Ποια χαρακτηριστικά θα έχει η ανάπτυξη και ποιους κλάδους θα αφορά; Εδώ οι απαντήσεις που δίνουμε είναι ευθείς και συγκεκριμένες: Η ανάπτυξη πρέπει να είναι εξωστρεφής, πρέπει να διευρύνει δηλαδή το φάσμα των εξαγωγικών δραστηριοτήτων της χώρας. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αξιοποιηθούν έντονα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει και θα συνεχίσει να διαθέτει η οικονομία. Προφανώς δύο κλάδοι ιδιαίτερα ισχυροί είναι η ναυτιλία και ο τουρισμός. Αυτοί θα πρέπει να υποστηριχθούν και να αναβαθμιστούν. Παράλληλα, όμως, μέσα από μεγάλες τεχνολογικές τομές, επιθυμούμε να αναβαθμίσουμε το παραγωγικό ιστό της χώρας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία και το αγροδιατροφικό δίκτυο.

Δίλημμα τρίτο: Τι ρόλο θέλουμε να έχει το κράτος στην αναπτυξιακή διαδικασία; Οι πολιτικοί μας αντίπαλοι υποστηρίζουν ότι το κράτος θα πρέπει να απέχει από οποιαδήποτε αναπτυξιακή διαδικασία. Εμείς, αντιθέτως, θέλουμε ένα κράτος απλοποιημένο απέναντι στα θέματα της γραφειοκρατίας, βαθιά αναπτυξιακό όμως, ικανό να επιτελέσει το ρόλο του αρωγού και της στήριξης όλης της παραγωγικής ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας.

Προκειμένου το κράτος να υποστηρίξει την ανάπτυξη στην κατεύθυνση που περιέγραψα παραπάνω απαιτούνται εργαλεία. Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω το φάσμα των εργαλείων και των ενεργειών της κυβέρνησης προκειμένου να υποστηριχθεί ένας νέος κύκλος επενδύσεων στην ελληνική οικονομία.

Το πρώτο εργαλείο είναι ο Αναπτυξιακός Νόμος που συζητάμε αυτές τις ημέρες στη Βουλή. Η κεντρική ιδέα είναι αυτή που ήδη περιέγραψα: Θέλουμε μια οικονομία προσανατολισμένη, εξωστρεφή, ικανή να παράγει αγαθά και υπηρεσίες στη βάση των πραγματικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Και μία στρατηγική η οποία δίνει προοπτική, ανοίγει δυνατότητες, αξιοποιεί το δυναμικό που έχει η ελληνική οικονομία και το οποίο έχει συμπιεστεί υπερβολικά μετά από 6 χρόνια δραματικών πολιτικών.

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος χαρακτηρίζεται από τέσσερις μεγάλες καινοτομίες σε σχέση με τους παλιούς Αναπτυξιακούς:

• Πρώτον, δεν είναι οριζόντιος, αλλά είναι στοχευμένος. Επιδιώκει να στηρίξει την παραγωγική δραστηριότητα, την καινοτομία και τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

• Δεύτερον, απλοποιεί υπερβολικά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Έχει εισάγει δηλαδή όσο το δυνατό περισσότερους αυτοματισμούς, προκειμένου να είναι η διαδικασία απλή, διάφανη και κυρίως γρήγορη και αποτελεσματική.

• Τρίτον, εισάγει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, πέραν από τα παραδοσιακά (χρηματοδότηση, φορολογικές απαλλαγές) και σε συντονισμό με άλλα προγράμματα που υπάρχουν παράλληλα. Διευκολύνεται έτσι ο νέος επενδυτής να βρίσκει μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου και πόρους για να ξεκινήσει τη δραστηριότητά του.

• Τέταρτον, προσφέρει 12ετές ασφαλές φορολογικό περιβάλλον για επενδύσεις άνω των 20 εκατ. ευρώ, είτε ξένες είτε εγχώριες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν για οποιοδήποτε λόγο μελλοντικές Κυβερνήσεις επιδεινώσουν τη φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων, οι επενδύσεις αυτές έχουν την προστασία για 12 χρόνια σταθερό φορολογικό περιβάλλον. Αν βελτιωθεί το φορολογικό περιβάλλον, θα τύχουν της αντίστοιχης βελτίωσης φυσικά.
• Τέλος, ένα ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι ότι βάζει τάξη στο χάος που κληρονομήσαμε από τους παλιούς Αναπτυξιακούς. Παραλάβαμε ένα χαοτικό σύστημα χιλιάδων επενδυτικών σχεδίων, χωρίς να μπορούμε να απαντήσουμε ποια από αυτά γίνονται ή δεν γίνονται, ποια έχουν προχωρήσει και ποια όχι. Το κυριότερο, οι δεσμεύσεις πόρων ήταν εικονικές, καθώς το Ταμείο ήταν μηδενικό και οι όποιοι υπάρχοντες είχαν ήδη παγώσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εμείς από την πλευρά μας, πρώτον ξεπαγώσαμε τα χρήματα, φτιάχνοντας ένα σύστημα και μια Υπηρεσία συμβατή με τους κανόνες διαφάνειας που να μπορεί να διαχειρίζεται τους διαθέσιμους πόρους. Στη συνέχεια ξεκαθαρίσαμε ποια επενδυτικά σχέδια είναι ενεργά, ποια δεν ξεκίνησαν ποτέ και ποια έχουν δυνατότητα να προχωρήσουν. Όσα σχέδια καταφέρουν να συμπληρώσουν μέχρι το τέλος του έτους το 50% της επένδυσης θα συνεχίσουν, ενώ τα υπόλοιπα θα απενταχθούν.

Το δεύτερο εργαλείο είναι η χρηματοδότηση που παρέχουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Έχουμε την σημαντική παρακαταθήκη της μεγάλης περσινής μας επιτυχίας, όταν καταφέραμε να καταγράψουμε το υψηλότερο στην ΕΕ ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-13.

Ήδη είμαστε η πρώτη χώρα που «τρέχει» προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-20 για την επιχειρηματικότητα, βρισκόμαστε σε φάση πλήρους ενεργοποίησης του 25% του συνόλου των νέων προγραμμάτων και μέχρι τέλος Σεπτέμβριου θα έχουμε φτάσει στο 50%. Θα έχουν, δηλαδή, εκδοθεί οι σχετικές προσκλήσεις για τα μισά προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-20.

Στο πλαίσιο αυτό, φέτος θα διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία 8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6 δισ. ευρώ αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, τα 750 εκατ. ευρώ το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ και τα υπόλοιπα 1,25 δισ. ευρώ άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα κλπ.

Η στόχευση που έχουν τα προγράμματα αυτά είναι και πάλι αυτή που ήδη περιέγραψα: Μετεξέλιξη του παραγωγικού υποδείγματος της οικονομίας, στην κατεύθυνση δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στα νέα καινοτομικά παραγωγικά συστήματα δημιουργίας ανταγωνιστικών προϊόντων αλυσίδων αξίας.

Το τρίτο εργαλείο αφορά τη δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να επανέλθει σε μια ομαλή χρηματοδότηση των επενδυτικών πρωτοβουλιών. Εδώ υπάρχουν τρεις βασικές προϋποθέσεις που θα βελτιώσουν την ομαλή χρηματοδότηση της οικονομίας από το τραπεζικό σύστημα:

• η αποκατάσταση της ομαλής πρόσβασης στη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ, που συνεπάγεται επιστροφή του waiver, μείωση του haircut των ελληνικών ενεχύρων και ένταξη στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων

• η γενικότερη σταθεροποίηση της οικονομίας, που θα συμβάλει στην προσέλκυση και στην προσβασιμότητα του τραπεζικού συστήματος σε φθηνούς χρηματοδοτικούς πόρους

• το πλαίσιο το οποίο έχει πλέον τεθεί για την διαχείριση των κόκκινων δανείων, το οποίο θα διευκολύνει τη δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να αυξήσει τη χρηματοδοτική του ικανότητα απέναντι στην πραγματική οικονομία.

Παράλληλα με το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα, αναζητούμε πρόσθετες οδούς χρηματοδότησης. Μια τέτοια θα προσφέρει το Αναπτυξιακό Ταμείο, που θα προκύψει από την αναβάθμιση του ΕΤΕΑΝ. Εναλλακτικές οδούς χρηματοδότησης αναδεικνύει και η χρηματοδοτικής διπλωματία, στην οποία επιδοθήκαμε το προηγούμενο 15μηνο. Μιλώ για την ιδέα προσέλκυσης και σοβαρής ενίσχυσης της δραστηριοποίησης στην Ελλάδα, Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών που έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα, όπως η ΕΤΕπ, η EBRD, o IFC, η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης και η Παρευξείνια Τράπεζα.

Το τελευταίο εργαλείο αφορά τις αλλαγές που γίνονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορούν το επιχειρηματικό περιβάλλον και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Θα συνεχίσουμε με σθένος τη στρατηγική της απλοποίησης όλων των διαδικασιών για την αδειοδότηση και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Πρόκειται για μια στρατηγική η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί και θα έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο. Πρέπει να απαλλαγούμε από ένα μεγάλο μέρος των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων. Η ιδέα για ένα πολύ μεγάλο μέρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων είναι να μπορούν να αδειοδοτούνται εντός μιας ημέρας και να λειτουργούν εντός τριών ημερών. Εντός του μήνα ολοκληρώνονται σχετικές μελέτες που κάνουμε με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Το ίδιο ισχύει για μια μεγάλη ενότητα θεμάτων που αφορούν το επιχειρηματικό περιβάλλον και στο οποίο η Κυβέρνηση θα συνεχίσει να δουλεύει και με την προσπάθεια που γίνεται για τις στρατηγικές επενδύσεις να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο με τη δυνατότητα να δημιουργηθούν κέντρα εξυπηρέτησης επιχειρήσεων. Η ιδέα του θεσμού των κέντρων, κατ’ αναλογία των ΚΕΠ και ούτω καθ’ εξής.

Μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του οικονομικού υποδείγματος που μέχρι τώρα ακολουθήθηκε, ήταν η διαφθορά και η αναποτελεσματικότητα στη λειτουργία του Δημοσίου. Προκειμένου αυτό να αλλάξει, νομοθετούμε θεσμικό πλαίσιο για τις δημόσιες προμήθειες και συμβάσεις. Εισάγουμε για πρώτη φορά ένα ενιαίο σύστημα όλων των διαγωνισμών, που εδράζεται στην νέα τεχνολογία και σε ηλεκτρονικά μέσα διαχείρισης.

Ανακεφαλαιώνω. Η Κυβέρνηση έχει στη μια ενότητα τη συμφωνία, που επαναλαμβάνω ότι αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τη δημοσιονομική σταθερότητα και τις διαρθρωτικές αλλαγές. Από την άλλη πλευρά έχει μια συγκεκριμένη αναπτυξιακή στρατηγική την οποία βήμα προς βήμα από τις τελευταίες εκλογές μέχρι σήμερα προσπαθεί και προωθεί. Περιλαμβάνει το αναπτυξιακό σχέδιο της χώρας, τον Αναπτυξιακό Νόμο, τη διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων της οικονομίας και τη συνέχιση της πολιτικής της απλοποίησης και της απλούστευσης των διαδικασιών δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων.

Στόχος είναι η κινητοποίηση όλων των δυνάμεων της οικονομίας στην κατεύθυνση μιας δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης.

Σας ευχαριστώ.