Πανελλήνιες 2020: Μια πρακτική Συνταγή Επιτυχίας…

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος

     Οι πανελλήνιες εξετάσεις του 2020, χρονιά που θα μείνει άσβηστη στις μνήμες παιδιών, γονέων, παππούδων και γιαγιάδων στην Ελλάδα εξαιτίας του covid-19 ξεκινούν την Δευτέρα 15 Ιουνίου και θα ολοκληρωθούν στις 30 Ιουνίου. 

      Η αλήθεια είναι ότι μια θέση σε ένα Πανεπιστήμιο ή παραγωγική Σχολή των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας εξακολουθεί να θεωρείται ως απαραίτητο εισιτήριο για μια αυριανή επιτυχημένη πορεία στην κοινωνία. Και έτσι, κάθε χρόνο, η περίοδος των εξετάσεων για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση φορτίζει ψυχοκοινωνικά χιλιάδες αγόρια και κορίτσια και, μαζί, μυριάδες μαμάδων, μπαμπάδων και συγγενών που "ψήνονται" κυριολεκτικά στην προσπάθεια να βρουν το κλειδί που θα ανοίξει την "μαγική πόρτα" κάποιας τριτοβάθμιας Σχολής. 

     Μερικές φορές βλέπουμε να πετυχαίνουν παιδιά που ήταν βέβαια καλοί αλλά όχι εξαιρετικοί μαθητές στο Λύκειό τους, μέτρια προετοιμασμένα, αλλά που διέθεταν αρκετή αίσθηση χιούμορ και είχαν μια ψυχική και σωματική χαλάρωση, την στιγμή που βλέπουμε να αποτυγχάνουν μερικά παιδιά τα οποία ήταν πολύ καλά προετοιμασμένα, αλλά την τελευταία στιγμή  έχασαν τον ψυχικό έλεγχο και υπέστησαν τις καταλυτικές συνέπειες του άγχους... 

    Αναμφισβήτητα, όταν μας τυλίξει το άγχος, η απόδοσή μας θα πέσει και μέσα στην απόγνωση του συναισθήματος του πανικού η μνήμη και η κριτική μας ικανότητα θα μειωθούν σημαντικά.

Συνταγή επιτυχίας;

     Υπάρχει μια συνταγή επιτυχίας, ένας συνδυασμός ψυχολογικής στρατηγικής και τεχνικών, που θα μπορούσαμε να δώσουμε στα παιδιά μας, ώστε να τα βοηθήσουμε να επιτύχουν; Μετά από τρείς δεκαετίες ενασχόλησης με τις πανελλήνιες (πανελλαδικές) εξετάσεις έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μία «ΜΑΓΙΚΗ» συνταγή επιτυχίας ΔΕΝ… υπάρχει, αλλά μπορώ να προτείνω ανεπιφύλακτα ότι η προσοχή των παιδιών και των οικογενειών τους χρειάζεται να εστιασθεί σε τρία συγκεκριμένα σημεία:

*** Στο σπίτι, όπου συνιστώ συναισθηματική ανακωχή ανάμεσα σε γονείς, αδέλφια, θείους και θείες, γιαγιάδες και παππούδες

*** Στον εξεταστικό χώρο

*** Στην ψυχική κατάσταση των παιδιών μετά από κάθε μέρα εξετάσεων, με άλλα λόγια στην προετοιμασία των παιδιών μας να συνεχίσουν στα επόμενα μαθήματα με αισιοδοξία οποιαδήποτε και αν ήταν η επίδοσή τους στο μάθημα στο οποίο εξετάσθηκαν μέχρι στιγμής.

Ας δούμε πιο αναλυτικά μια πρακτική «συνταγή επιτυχίας»

ΠΑΙΔΙΑ:

   α] εντρυφήστε στη μελέτη κάνοντας ένα συνδυασμό εντατικής σπουδής αλλά και ψυχαγωγίας. Ο ανθρώπινός εγκέφαλος έχει τεράστιες δυνατότητες, ωστόσο οι συναισθηματικές και ψυχοκοινωνικές μας ανάγκες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υπόθεση της επιτυχίας. Ακόμη και το καλύτερο μυαλό, ο πιο δυνατός μαθητής ή μαθήτρια, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα κουραστεί και τότε είναι απαραίτητο να σταματήσει το παιδί και να επιδιώξει ένα ευχάριστο διάλειμμα.

    β] Συχνά, πιο συχνά απ' ό,τι πολλοί νομίζουν υπερβολική μελέτη και επανάληψη, όπως και κάθε άλλου είδους υπερβολή, δεν βοηθάει! Αφού έχετε διαβάσει όλο το χρόνο, λίγο πριν τις εξετάσεις, αν μου επιτρέπεται η έκφραση που πολλοί φοιτητές και φοιτήτριές μου χρησιμοποιούν, "...ρίξτε το λίγο έξω..."

   γ] Μην προσπαθήσετε να "ελέγξετε" τις γνώσεις σας λίγα λεπτά της ώρας πριν την είσοδό σας στον εξεταστικό χώρο. Μέσα στην ένταση της ψυχολογικής σας διέγερσης είναι πολύ πιθανό να σας φανούν όλα άγνωστα, με αποτέλεσμα να αγχωθείτε και να πανικοβληθείτε. Μην αφήσετε να σας συμβεί κάτι τέτοιο. 

   δ] Μέσα στον εξεταστικό χώρο φροντίστε να εξοικειωθεί τε με πρόσωπα και πράγματα και πάρτε μαζί σας ένα μπουκάλι νερό για δροσιά αλλά και για παρηγοριά. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να παλινδρομούμε σε παιδικές ηλικίες μπροστά σε καταστάσεις στρες και άγχους. Διώξτε το άγχος και την ξηροστομία πίνοντας μια γουλιά νερό.

   ε] Όταν σας δοθούν τα θέματα ξεκινήστε με αυτό που ξέρετε καλύτερα. Μην κολλήσετε στο άγνωστο ή δύσκολο για εσάς θέμα. Απαντώντας το εύκολο που κατέχετε καλά, δημιουργείτε στον εαυτό σας την θετική ψυχολογικά αίσθηση ότι κάνετε κάτι δημιουργικό, και στη συνέχεια, με ανεβασμένο το ηθικό σας, καταπιαστείτε με το ή τα δύσκολα θέματα, πηγαίνοντας και πάλι προοδευτικά από τα γνωστά στα λιγότερο γνωστά.

   ζ] Είναι πιθανό, για μερικά δευτερόλεπτα να σας φανούν όλα τα θέματα άγνωστα, με αποτέλεσμα να αγχωθείτε και να πανικοβληθείτε. Εάν συμβεί αυτό, τότε... χαλαρώστε για μερικά λεπτά, διαβάστε ξανά τα θέματα και ίσως ξαφνιαστείτε με τη συνειδητοποίηση ότι τελικά δεν σας είναι και τόσο άγνωστα...

   η] Άσχετα με το πώς γράψατε σε ένα συγκεκριμένο μάθημα, συνεχίστε τις προσπάθειές σας χωρίς ηττοπάθεια στα υπόλοιπα μαθήματα. Σίγουρα, κάθε μάθημα μετρά, αλλά εκείνο που τελικά μετράει περισσότερο είναι η δυνατότητα να χειρισθείτε κάθε μάθημα σαν ξεχωριστή οντότητα. Δεν είναι λίγα τα παιδιά, που έγραψαν χαμηλά στο πρώτο μάθημα και στη συνέχεια πήγαν πολύ καλά στα υπόλοιπα, χωρίς άγχος και ηττοπάθεια, με αποτέλεσμα να περάσουν σε κάποια από τις αρχικές τους επιλογές.

ΓΟΝΕΙΣ και ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ:

     Ας σκύψουμε όλοι μαζί πάνω από τα παιδιά μας με φροντίδα και τρυφερότητα και ας τα δώσουμε να καταλάβουν ότι όχι μόνο δεν αγωνίζονται μόνα τους, αλλά και ότι η δικιά σας αγάπη δεν εξαρτάται ούτε και κινδυνεύει από μια πιθανή αποτυχία τους. Κάντε το αυτό με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη φανεί ως επιπόλαια, επιφανειακή κάλυψη μιας πραγματικότητας που δεν υπάρχει -ότι δηλαδή είναι ψέμα.

     Μην αφήσετε το παιδί σας να πιστέψει ότι... άλλα λένε τα χείλη σας και αλλά η κάρδια σας, αλλά ότι πραγματικά εννοείται ό,τι του λέτε.

     Τις τραγικές συνέπειες αυτής της λαθεμένης, κατά την προσωπική μου γνώμη, τοποθέτησης, που είναι τεράστιας αξίας για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μας την επιβεβαιώνουν με τον πιο δραματικό τρόπο τα ΜΜΕ, όταν μας ανακοινώνουν πόσα  παιδιά κάνουν απόπειρες «αυτοκτονίας» μαθαίνοντας ότι απέτυχαν στις εισαγωγικές εξετάσεις (πολλά, μάλιστα, περιστατικά δεν φτάνουν ποτέ για ευνόητους λόγους στα ΜΜΕ…)

     Δυστυχώς, η οικονομία των αριθμών, δηλαδή η αντιστοιχία θέσεων και υποψηφίων, είναι τέτοια, που προδικάζει ότι μερικές χιλιάδες παιδιών δεν θα πετύχουν... 

    Κλείνω υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή γιατί όταν ένα παιδί αποτυγχάνει έχει διπλή την αίσθηση της ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ - πρώτα γιατί απέτυχε και μειώνεται το ΕΓΩ του απέναντι σε συμμαθητές και συμμαθήτριες, και ύστερα γιατί έχει την υποκειμενική αίσθηση ότι ΠΡΟΔΩΣΕ τους γονείς του, ότι δεν στάθηκε άξιο για τους κόπους και τους μόχθους, για τα έξοδα και την αγωνία τους!

     Κουράγιο γονείς και συγγενείς. Εσείς παιδιά οπλισθείτε με μια ικανή δόση ψυχραιμίας και χιούμορ και καλή επιτυχία στις φετινές Πανελλήνιες με την απρόσμενη ψυχολογική επιβάρυνση του covid-19!..