Κώστας Καραμανλής: Η έλλειψη νέων έργων απόρροια της έλλειψης Κεντρικού Στρατηγικού Σχεδιασμού

Αποκλειστική συνέντευξη του Κώστα Καραμανλή στο ypodomes.com

Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη γύρω από τον χώρο των υποδομών, των έργων αλλά και των μεγάλων θεμάτων που απασχολούν τον τεχνικό κόσμο της χώρας, έδωσε ο Τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Καραμανλής στον δημοσιογράφο Νίκο Καραγιάννη και το ypodomes.com.

Μιλά για έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού από το Υπουργείο Υποδομών ενώ για το φλέγον θέμα των υπερβολικών εκπτώσεων σημειώνει πως από το 2000 μέχρι το 2016 ένα στα 4 έργα είχαν έκπτωση πάνω από 50%, κάτι που όπως τονίζει "Δεν πιστεύω σε θεαματικές λύσεις τύπου φωτοβολίδας, χρειάζεται να καταλάβουμε το πρόβλημα και να το λύσουμε με σχέδιο".

Σε σχέση με τα νέα έργα, προκρίνει τα σιδηροδρομικά καθώς εκεί παρατηρεί ελλείψεις ενώ αναφέρει συγκεκριμένα έργα που θα πρέπει να υλοποιηθούν όπως η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας,  ο ΒΟΑΚ, το Πάτρα-Πύργος, το Αεροδρόμιο στο Καστέλι και τον νέο τερματικό σταθμό ΚΤΕΛ της Αθήνας στον Ελαιώνα.

Προκρίνει τις συμβάσεις παραχώρησης και το μοντέλο των πληρωμών διαθεσιμότητας ως μελλοντικά μοντέλα χρηματοδότησης έργων ενώ για τον Νόμο 4412/2016 σημειώνει πως δεν αλλάζει ουσιαστικά το πλαίσιο και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει "αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι να διορθωθούν κάποιες στρεβλώσεις του νόμου προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης διαφάνειας και αποτελεσματικότητας".

Παρακάτω σας παρουσιάζουμε ολόκληρη τη συνέντευξη.

Νίκος Καραγιάννης: Ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα που βγήκαν στην επιφάνεια από το πρόσφατο Συνέδριο Υποδομών - Μεταφορών, είναι η έλλειψη νέων έργων και ο φόβος για συρρίκνωση του κλάδου. Ποια είναι η θέση σας για αυτό;

Κώστας Καραμανλής: Θέσατε δύο κορυφαία ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο των Υποδομών και γενικότερα την ανάπτυξη και την οικονομία. Από τη μια η απουσία εθνικής στρατηγικής για τις Υποδομές και τις Μεταφορές, από την άλλη η λανθασμένη οικονομική πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία 2 χρόνια, με κύριο άξονα την αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να στηρίξει τις τεχνικές εταιρείες, απουσίες που οδήγησαν στον ορατό πλέον κίνδυνο αδράνειας του κατασκευαστικού κλάδου στη χώρα μας. Η έλλειψη νέων έργων είναι απόρροια της έλλειψης κεντρικού στρατηγικού σχεδιασμού. Ένα από τα κύρια καθήκοντα της κυβέρνησης είναι όχι μόνο να υλοποιεί και να κόβει κορδέλες σε αυτά που βρήκε έτοιμα, αλλά να προτείνει και νέα έργα. Δυστυχώς, έχουμε φτάσει στο σημείο οι κορδέλες να είναι πιο σημαντικές από τις συμβάσεις.

Νίκος Καραγιάννης: Σχεδόν όλοι μιλούν για το ζήτημα των υπερβολικών εκπτώσεων που πλέον φτάνει και ξεπερνά το 70%. Τι πρέπει να γίνει; Ποια είναι η πρόταση σας για ένα πιο ρεαλιστικό σύστημα δημοπρατήσεων που να ωφελεί το Κράτος αλλά και την αγορά;

Κώστας Καραμανλής: Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο που με επιτυχία διοργανώσατε, αλλά και από πρόσφατες μελέτες στα δημόσια έργα από το 2000 έως το 2016 ένα στα τέσσερα έργα είχαν έκπτωση πάνω από 50%. Εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό. Παράλληλα με την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η έκπτωση, τόσο παρατείνεται και το χρονοδιάγραμμα του έργου, με άμεσο κίνδυνο τη μη υλοποίηση του έργου ή τον εκτροχιασμό των οικονομικών του στοιχείων, με αποκλείσεις έως και 300% του προϋπολογισμού του κάθε έργου. Και θέλω να είμαι ξεκάθαρος σε κάτι κε Καραγιάννη… Δεν πιστεύω σε θεαματικές λύσεις τύπου «φωτοβολίδας». Χρειάζεται να καταλάβουμε το πρόβλημα και μετά με σχέδιο να το λύσουμε. Να ξεκινήσει άμεσα το σύστημα της ηλεκτρονικής δημοπράτησης των έργων. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθεί η αδιαφάνεια και το ενδεχόμενο «στήσιμο» των προσφορών. Κατόπιν να μεταρρυθμιστεί η νομοθεσία με νέες δομές: για παράδειγμα η επίβλεψη των έργων να γίνεται από ιδιώτες. Έτσι ο κάθε υποψήφιος Ανάδοχος θα αποφεύγει να θέσει υψηλό ποσοστό έκπτωσης, όταν γνωρίζει ότι η επίβλεψη του έργου δεν θα είναι πλημμελής, αλλά αντίθετα εξονυχιστική. Χρειάζεται παράλληλα ο περιορισμός των κατατμήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή είναι ο τρόπος που δημοπράτησε ο ΣΥΡΙΖΑ το Πάτρα – Πύργος. Η κυβέρνηση το «έσπασε» στα 8 κομμάτια και ο αρμόδιος Υπουργός καμάρωνε δημοσίως με δηλώσεις του για το μεγάλο ποσοστό εκπτώσεων που πέτυχε με την κατάτμηση. Ποσοστά που άγγιξαν το 57%! Σας προβλέπω – μιας και πολλοί κάνουν προβλέψεις τον τελευταίο καιρό – ότι το έργο αυτό με τις τιμές και τον τρόπο που δημοπρατήθηκε δεν θα υλοποιηθεί.

Νίκος Καραγιάννης: Ένα ακόμα θέμα που έχει βγει στον αέρα είναι η έλλειψη Στρατηγικού Σχεδιασμού τόσο για τις Υποδομές όσο και για τις Μεταφορές. Γιατί αυτό δεν υπήρξε τόσες δεκαετίες; Ποια είναι η δική σας ατζέντα σε αυτό το ζήτημα;

Κώστας Καραμανλής: Σαφώς και υπήρξε στρατηγικός σχεδιασμός τις προηγούμενες δεκαετίες. Πριν από 14 χρόνια η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή έθεσε τους άξονες ανάπτυξης των Υποδομών της χώρας μας: Δυτικά οι αυτοκινητόδρομοι Κόρινθος – Πάτρα και Κόρινθος – Καλαμάτα, καθώς και η Ιόνια οδός, Ανατολικά έθεσε στόχο την ολοκλήρωση του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, με έμφαση το πέταλο του Μαλιακού και τα Τέμπη. Παράλληλα, ξεκίνησαν τα μεγάλα έργα του βασικού σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Αφού έθεσε το πλαίσιο, ξεκίνησαν οι μελέτες, οι εγκρίσεις, οι απαλλοτριώσεις, ο σχεδιασμός της κατασκευής, η εξεύρεση χρηματοδότησης και ολοκληρώθηκε ο κύκλος με τη δημοπράτηση και την υπογραφή συμβάσεων των έργων αυτών. Το 2010, λόγω της οικονομικής κρίσης σταμάτησε η υλοποίησή τους μέχρι το 2013 που πάλι, η κυβέρνηση της Ν.Δ. και ο τότε Πρωθυπουργός Α. Σαμαράς επανεκκίνησε τα έργα αυτά, με την επίλυση των οικονομικών ζητημάτων. Κατόπιν τα έργα ξανασταμάτησαν το 2015 με τη διαπραγμάτευση Τσίπρα – Βαρουφάκη και τα capital controls, μέχρι που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2016 έδωσε πρόσθετες αποζημιώσεις και «πριμ επιτάχυνσης», «πανωπροίκια» με άλλα λόγια, ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ στις εταιρείες και ολοκληρώνει σταδιακά τα έργα αυτά. Βλέπετε εσείς κάποιο εθνικό σχέδιο ανάπτυξης των Υποδομών και Μεταφορών της χώρας από την κυβέρνηση Τσίπρα; Για άλλη μια φορά, η επόμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θα προτείνει ένα στρατηγικό πλαίσιο για την επόμενη δεκαετία στις Υποδομές.

Νίκος Καραγιάννης: Ποια και τι είδους έργα θα προτείνατε εσείς ως κόμμα ότι πρέπει να υλοποιηθούν την επόμενη δεκαετία; Θα ήθελα να μου πείτε και ονομαστικά.

Κώστας Καραμανλής: Κατ’ αρχήν θα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία ακόμα και στον τρόπο σχεδιασμού: πρώτα να εξετάσουμε ποιοι τομείς χρειάζονται ανάπτυξη. Το εθνικό οδικό μας δίκτυο, οι αυτοκινητόδρομοί μας, βρίσκονται σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο. Άλλωστε, το 56% των κοινοτικών κονδυλίων μέχρι το 2016 δαπανήθηκε στο οδικό μας δίκτυο. Επομένως, θα πρέπει να τεθεί ένας ευρύτερος σχεδιασμός για το ποιοι κλάδοι θα πρέπει να ενισχυθούν, με στόχο την ανάπτυξη της οικονομίας και της χώρας. Με μια πρώτη ματιά παρατηρούμε ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας έχει μείνει πίσω. Η λειτουργία του άξονα Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Σύνορα αναμένονταν να λειτουργήσει το 2018, και έχει πλέον παραπεμφθεί για το 2021. Αντίστοιχα ο άξονας Αθήνα – Πάτρα το 2022. Και οι δύο αυτοί άξονες είναι απαραίτητοι για τις μεταφορές προϊόντων και για την ανάδειξη του λιμανιού του Πειραιά σε διεθνή διαμετακομιστικό κόμβο. Παράλληλα, το ταξίδι Αθήνα – Θεσσαλονίκη και Αθήνα – Πάτρα θα γίνεται πολύ πιο γρήγορα, με τη μέγιστη ασφάλεια και το πιο φιλικό στο περιβάλλον μέσο: την ηλεκτροκίνηση. Έτσι, για την μεν Αττική θα πρέπει να ξεκινήσει η Γραμμή 4 του Μετρό και να ολοκληρωθεί το Εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο, ενώ για τη δε Θεσσαλονίκη να προχωρήσει η κατασκευή του Μετρό της συμπρωτεύουσας. Να προχωρήσει, επίσης, η υποδομή, επιδομή, ηλεκτροκίνηση και σηματοδότηση των αξόνων Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Σύνορα και Αθήνα – Πάτρα. Παράλληλα, εκτός από τον σιδηρόδρομο, υπάρχουν και άλλα μεγάλα έργα που πρέπει να γίνουν. Στον οδικό τομέα, εκκρεμούν ο ΒΟΑΚ, το Άκτιο - Αμβρακία και το Πάτρα – Πύργος, καθώς και αρκετά μικρότερα έργα, που ο περιορισμένος χρόνος της συνέντευξης δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν και να αναλυθούν. Στην ίδια λογική, θα πρέπει να ενισχυθούν και τα λιμενικά μας έργα, ιδιαίτερα στα νησιά. Να ολοκληρωθούν, επίσης, οι αεροπορικές υποδομές, υλοποιώντας τη μεγαλύτερη εκκρεμότητα: το αεροδρόμιο στο Καστέλι. Να δημιουργηθεί, τέλος, ο νέος σταθμός ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα. Αυτά είναι κάποια από τα βασικά έργα που πρέπει να προταχθούν. Θέλω όμως να τονίσω τούτο: για κάθε έργο που θα υλοποιείται θα πρέπει να υποβάλλεται μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας.

Νίκος Καραγιάννης: Με το ΕΣΠΑ και τα μεγάλα χρηματοδοτικά πακέτα της Ευρώπης να οδεύουν στο τέλος τους, ποια είναι κατά την άποψη σας τα χρηματοδοτικά μοντέλα που πρέπει ως χώρα να στραφούμε για να υπάρξει μία ομαλή μετάβαση στην επόμενη μέρα;

Κώστας Καραμανλής: Κατ’ αρχήν κρίνεται απαραίτητη η απορρόφηση όλων των πόρων του νέου ΕΣΠΑ. Οι δομές να λειτουργούν με διαφάνεια και ταχύτητα, προς το όφελος του επενδυτικού και αναπτυξιακού αποτελέσματος. Παράλληλα, με τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε., υπάρχουν και άλλοι τρόποι υλοποίησης ενός δημόσιου έργου. Ένα παράδειγμα που λειτούργησε και προέκριναν οι παλαιότερες κυβερνήσεις της Ν.Δ. είναι οι «συμβάσεις παραχώρησης». Αναθέτεις σε μια ιδιωτική εταιρεία να υλοποιήσει κάτι, ένα δρόμο για παράδειγμα και μετά από ένα χρονικό διάστημα περνά στη διαχείριση του κράτους. Τέτοια παραδείγματα είναι η Αττική Οδός και το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ένας άλλος τρόπος χρηματοδότησης είναι οι «πληρωμές διαθεσιμότητας». Το 2014 εννέα στα δέκα νέα οδικά έργα στην Ε.Ε. βασίστηκαν στις πληρωμές διαθεσιμότητας: μια στροφή χρηματοδότησης από τους χρήστες (διόδια) σε χρηματοδότηση από το κράτος.

Νίκος Καραγιάννης: Ο Νόμος 4412/2016 έχει φέρει αναστάτωση στο χώρο των Δημόσιων Συμβάσεων και παραχωρήσεων. Ωστόσο έχει αρκετά νεωτερικά στοιχεία όπως στο θέμα των απαλλοτριώσεων και των αρχαιολογικών ανασκαφών. Αν αύριο ήσασταν Κυβέρνηση θα τον αλλάζατε;

Κώστας Καραμανλής: Μετά τον Νόμο 3669/2008, ήρθε ο νέος νόμος, ο 4412, που ενώ δεν αλλάζει ουσιαστικά το πλαίσιο, στην προσπάθεια εναρμόνισης με κάποιες ευρωπαϊκές οδηγίες, προσθέτει και αφαιρεί διαδικασίες, οι οποίες έχουν ήδη δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Να σας θυμίσω ότι από τις αρχές Αυγούστου που ψηφίστηκε στη Βουλή ο 4412 μέχρι και τις αρχές του 2017, είχαν σταματήσει οι δημοπρατήσεις μελετών και έργων λόγω θεσμικών ελλείψεων του Νόμου. Ο κάθε Υπουργός θέλει να αφήσει ως πολιτική παρακαταθήκη ένα νόμο με το όνομά του. Πιστεύω πως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας μας, ίσως και το μεγαλύτερο, είναι αυτή ακριβώς η συχνή αλλαγή νόμων και διαδικασιών. Είμαι γενικά αντίθετος στην αλλαγή πλαισίων σε σύντομα χρονικά διαστήματα, διότι δημιουργείται ανασφάλεια στην αγορά και στο επενδυτικό και αναπτυξιακό περιβάλλον. Αυτό που θα χρειάζεται να γίνει είναι να διορθωθούν κάποιες στρεβλώσεις του νόμου, προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης διαφάνειας και αποτελεσματικότητας. Να μπει ένα «μέτρο» στις μελετοκατασκευές και ένα «φρένο» στις απευθείας αναθέσεις.

Νίκος Καραγιάννης: Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Καραμανλή.

ypodomes.com