Σοφία Σακοράφα: Το PRIMA είναι ίσως μια μικρή ακτίδα φωτός, κατά την άποψή μου μια μικρή νίκη

Παρουσίαση του προγράμματος PRIMA στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση εισηγήθηκα σήμερα, μετά από 6 μήνες εντατικής, αλλά ταυτόχρονα δημιουργικής συλλογικής δουλειάς της διαπραγματευτικής ομάδας της ITRE, σε συνεργασία με τη Μαλτέζικη Προεδρία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την υιοθέτηση της ευρωμεσογειακής εταιρικής πρωτοβουλίας PRIMA.
Πρόκειται για την πρώτη εταιρική σχέση με νομική βάση το άρθρο 185 της Συνθήκης, που αφορά σε συμπράξεις μεταξύ δημοσίων φορέων, επικεντρώνεται σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, αυτή της Μεσογείου και περιλαμβάνει τη συμμετοχή γειτονικών χωρών της ΕΕ.

19 συνολικά χώρες, 11 κράτη μέλη, 3 συνδεδεμένες και 5 τρίτες χώρες, μετέχουν από κοινού, στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, στην πρωτοβουλία, με κοινοτική συνεισφορά 220 εκ. ευρώ και ισόποση συνεισφορά των συμμετεχόντων.

Με 10ετή ορίζοντα υλοποίησης το PRIMA φιλοδοξεί να προωθήσει μία πληρέστερη ενσωμάτωση σε επιστημονικό, διαχειριστικό και οικονομικό επίπεδο των χωρών της Μεσογείου, στους τομείς των συστημάτων γεωργικών προϊόντων διατροφής και παροχής και διαχείρισης του νερού.

Πιο συγκεκριμένα, ο γενικός σκοπός του PRIMA είναι η υλοποίηση ενός κοινού προγράμματος για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση καινοτόμων και ολοκληρωμένων λύσεων για τη βελτίωση της απόδοσης, της ασφάλειας, της προστασίας και της βιωσιμότητας των συστημάτων γεωργικών προϊόντων διατροφής και της παροχής και διαχείρισης των υδάτων στην περιοχή της Μεσογείου.

Γενικός σκοπός, απόλυτα συμβατός με τους προσφάτως εγκριθέντες στόχους των ΗΕ αλλά και την επικείμενη στρατηγική της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη.

Ο γενικότερος στόχος του είναι να συμβάλει στη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, ενώ ο ειδικός του στόχος συνίσταται στον συντονισμό, την ενίσχυση, τη διεύρυνση και την ευθυγράμμιση των, επί του παρόντος, κατακερματισμένων εθνικών προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των συστημάτων γεωργικών προϊόντων διατροφής και παροχής και διαχείρισης των υδάτων, στο πλαίσιο μιας πολυπαραγοντικής, πολυδιάστατης και ολοκληρωμένης προσέγγισης.

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι στρατιωτικές επεμβάσεις, οι ένοπλες συγκρούσεις, η πολιτική αστάθεια, η αλλαγή του κλίματος, η μη βιώσιμη διαχείριση των πόρων και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού είναι οι πιο κρίσιμοι παράγοντες που συμβάλλουν στη μετανάστευση.
Η πρόσβαση σε τροφή και νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης είναι υψίστης πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής σημασίας στην περιοχή και αποτελούν καθοριστικές και αλληλένδετες προκλήσεις σε αυτόν τον τομέα.

Για το λόγο αυτό το PRIMA αποτελεί εξ’ αντικειμένου μία από τις σπάνιες προσπάθειες επιστημονικής διπλωματίας της ΕΕ, που μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση και του αναγκαστικού εκπατρισμού των κατοίκων της Μεσογείου.

Τόσο προσωπικά ως εισηγήτρια, όσο και οι συνάδελφοί μου σκιώδεις εισηγητές, προσπαθήσαμε σε εξαιρετικά ασφυχτικές χρονικές προθεσμίες να συμβάλουμε στη βελτίωση ενός καλού αρχικού κειμένου με τροπολογίες που κυρίως επικεντρώθηκαν στα εξής ζητήματα:

-στην αποκλειστική εστίαση του PRIMA σε εφαρμογές πολιτικού και μη στρατιωτικού χαρακτήρα,
-στο σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων,
-στην αναγνώριση του ανθρώπινου δικαιώματος για πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και σε στοιχειώδεις εγκαταστάσεις αποχέτευσης, 
- στην ανταπόκριση στα αιτήματα των πολιτών της περιοχής συμβάλλοντας στη βελτίωση της απόδοσης, της ασφάλειας, της προστασίας και της βιωσιμότητας των συστημάτων γεωργικών προϊόντων διατροφής και της ολοκληρωμένης παροχής και διαχείρισης νερού,

- στην υποστήριξη όλων των τύπων δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας για προώθηση έργων ευρέος φάσματος τεχνολογικής ετοιμότητας και εξασφάλιση κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ μικρών και μεγάλων σχεδίων,
- στην ενίσχυση μιας δίκαιης και ισορροπημένης γεωγραφικής συνεργασίας στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, 
- στην αποτροπή συμμετοχής εξωτερικών και εσωτερικών λαθρεπιβατών με τη θέση συγκεκριμένων προϋποθέσεων και επαρκών δεσμεύσεων,
- στην ενδυνάμωση του ανοικτού χαρακτήρα για όσες χώρες θέλουν να συμμετάσχουν και 
- στην εξασφάλιση διαφανούς διακυβέρνησης, διαχείρισης και εφαρμογής του.

Η κοινή προσπάθεια μεταξύ των θεσμικών οργάνων, της Επιτροπής, του Συμβουλίου και ειδικότερα της Μαλτέζικης Προεδρίας που έθεσε το PRIMA ως πρώτη της προτεραιότητα στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και των πολιτικών ομάδων, εξελίχθηκε σε ένα εξαιρετικό κλίμα συνεργασίας που επέτρεψε την εξεύρεση των βέλτιστων δυνατών συμβιβασμών και την έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας.